آرامگاه شاهزاده گرجی

مقبره شاهزاده گرجی مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۲۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مقبره این شاهزاده خانم به سال 1300 هجری شمسی (1824 میلادی) پس از درگذشت وی در سن 42 سالگی در اثر عارضه قلبی در یکی از بیمارستان های تهران به سبک کلیساهای رومانسک در گورستان روس و یونان در مجموعه گورستان ارامنه بر مزار وی ساخته شد.

این بنای تاریخی شامل سردر ورودی برج ناقوس و سرداب محراب متعلق به یکی از شاهزادگان گرجی به نام مینادورا خوشطاریا دختر اگناتی از درباریان روس و همسر یکی از سرمایه داران معروف گرجی است که در دوره قاجار در آذربایجان، گرجستان و شمال ایران فعالیت می کرده است.

این بنا دارای تزیینات سنگی زیبایی است که با ابعاد و اندازه های مختلف و به شکلی کاملا ماهرانه بریده و پس از آماده شدن به ایران حمل شده و روی بنا در کنار هم گذاشته شده اند.

مجموعه گورستان ارامنه که با شماره 2688 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده مربوط به اواخر دوره قاجار است. تعدادی از سنگ های قبر با ارزش این مجموعه متعلق به گورستان ونک است که پس از تغییر کاربری این گورستان به باشگاه آرارات به این مکان منتقل شده اند. این سنگ قبرها با قدمت 150 ساله و تصاویر برجسته میراث های با ارزش فرهنگی قوم ارامنه در ایران محسوب می شوند

این بنای تاریخی به دلیل اثرات مخرب طبیعی، شیمیایی، انسانی، گیاهی دچار آسیب و صدماتی همچون نشست پی ساختمان در حدود 3 سانتی متر، جدا شدن سنگ های تزیینی نمای بیرونی، تخریب اندود گچ، تزیینات زیر برج ناقوس و ... شده بود اما در سال 1383 این بنا بار دیگر مرمت و بازسازی شد.

«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر» سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران خبرگزاری میراث فرهنگی ویکیپدیا