آرامگاه عطار نیشابوری

بقعه آرامگاه عطار آجری و ساده و فرسوده بود تا اینکه در سال ۱۳۱۴ انجمن آثار ملی در روند بازسازی اقدام به کاشیکاری و مرمت تزئینات آرامگاه نمود و محوطه ای زیبا در کنار بقعه سازماندهی کرد، تا این فضای سبز بتواند حال و هوایی در شان او و کمال المک نقاش مشهور ایرانی بیافریند.

آرامگاه کمال الملک که توسط استاد هوشنگ سیحون طراحی شده در فاصله کمی از این بنا در همین محوطه قراردارد. طراحی این بنا در هماهنگی با آرامگاه عطار نیشابوری نقش مهمی در تاکید بر ارزش های فرهنگ ایرانی در این مکان داشته است.

آرامگاه عطار نیشابوری ابتدا بنایی مختصر و محقر بود و در اواخر دوران تیموریان رو به ویرانی گذاشته بود تا اینکه امیر علیشیر نوایی وزیر نیکوکار سلطان حسین بایقرا در سده نهم هجری عمارتی دلگشا بر آرامگاه عطار بنا کرد. در اواخر دوران محمد علیشاه قاجار نیرالدوله والی خراسان که عازم مشهد بود دستور داد بقعه‌ای بر مزار عطار بنا کنند. این دستور به دلیل نابسامانی اوضاع و بازگشت نیرالدوله به تهران ناتمام ماند و ظاهراً همان بنای قبلی بر آرامگاه عطار باقی ماند.

از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن در فهرست آثار ملی ایران، در تاریخ 18 آذر 1354 با شماره 1173 اشاره کرد.

بنای کنونی آرامگاه عطار نیشابوری دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی کاری شده و چهار در ورودی است. در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشی کاری شده تعبیه شده است و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع ۳ متر وجود دارد.کاشیکاری های گنبد عطار مزین به گل و بوته و نقوش هندسی و کتیبه کوفی و معلقی به رنگهای سبز ، زرد ، لاجوردی و سفید می باشد. بر بدنه خارجی این بنا چهار ایوان ورودی ایجاد شده است.

فضای داخلی آرامگاه نیز هست ضلعی است. سنگ مزار عطار از نوع افراشته سیاه رنگی است که بر روی آن اشعاری به خط ثلث نوشته شده است. رویه دیوارها در داخل گچ اندود و چند بیت شعر که بر روی گچ نوشته شده زیر گنبد را زینت داده‌اند.

فریدالدین عطار نیشابوری شاعر و عارف ایرانی در حدود سال ۵۴۰ هجری متولد و در سال ۶۱۸ درگذشت. عطار چنانکه از نامش پیدا است، در نیشابور دکان عطاری داشت. او که داروسازی و عرفان را از شیخ مجدالدّین بغدادی فرا گرفته‌بود، به کار عطّاری و درمان بیماران می‌پرداخت. از آثار زبانزد وی می‌توان تذکرة الاولیا و منطق الطیر را نام برد. همچنین، او در حمله مغول به نیشابور کشته شد.

با وجودی که در طول زمان تغییر و تحول زیادی در آرامگاه عطار رخ داده، این بنا اصالت خود را به لحاظ سبک معماری حفظ کرده و به صورت یک اثر زیبای معماری ایرانی ـ اسلامی بر جای مانده است.

با توجه به تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد این منطقه، فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای سفر به خراسان رضوی و بازدید از جاذبه های این استان خواهد بود.