مشخصات بازار بزرگ کرمان
در مرکز شهر کرمان، از اطراف میدان مشتاقیه (شهدا) تا میدان ارگ، بازار شهر کرمان جهت مبادلات کالا و خرید و فروش و عرضه محصولات گوناگون به صورت راسته بازارهای تخصصی فعال است (هر راسته بازار به یکی از کالا ها اختصاص دارد). این راسته بازار از میدان ارگ شروع و به میدان مشتاقیه ختم میشود.
هر بخش از بازار کرمان در زمان یکی از فرمانروایان این شهر ساخته شده و به خاطر برخی ویژگی هایش در ایران منحصر به فرد و دارای شهرت جهانی است. بازار بزرگ کرمان از بازارهای متفاوت چون بازار گنجعلی خان، بازار اختیاری، بازار قیصریه زرگری، بازار مسگرها، بازار کفاش ها، بازار کلاه مال ها، بازار آهنگری، بازار عزیز، بازار عطاران، بازار مظفری، بازار قدمگاه، بازار قلعه محمود و بازار قلعه تشکیل شده است.
تاریخچه بازار بزرگ کرمان
بازار بزرگ کرمان مربوط به سده ۸ تا دوره پهلوی اول است و در کرمان، میدان ارگ تا میدان مشتاق واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۳۸۵۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ویژگیها بازار بزرگ کرمان
راسته ها و بازارهای مختلف بازار بزرگ کرمان: راسته غربی- شرقی: این راسته به طول تقریبی ۳ کیلومتر از میدان ارگ در غرب شروع و به خیابان میرزا رضا کرمانی در شرق منتهی میشود.
ساختار کلی و عمده این راسته متشکل از ۳ بازار و مجموعه مظفری تشکیل شده است:
بازار نقارخانه: در نخستین قدم از میدان ارگ با دهانه بزرگ بازار نقارخانه آغاز میشود که دارای سقف و سردری بزرگ و بلند و مزین به کاشیکاری است و دارای چند اتاق در بالا است. به نظر میرسد معماری این قسمت بازار مربوط به اواخر دوره قاجاریه باشد.
بازار سراجی: در حرکت به طرف شرق، به بازار سراجی می رسیم که از نقارخانه شروع و به چهارسوق منتهی میشود. این بخش از بازار در گذشته محل سراج ها و چمدان سازها بوده است.
کاروانسرای چهارسوق: این کاروانسرا در دو طبقه احداث و دارای نزدیک به ۹۰ حجره و انباری و محل استراحت مسافرین بود و دو راسته بازار در ضلع های شرقی و جنوبی آن قرار داشت.
مجموعه و بازار گنجعلیخان: گنجعلیخان طبق دستور شاه عباس طرح بازاری به انضمام چهارسوقی رفیع و حمامی بسیار بزرگ و عالی با میدان و مدرسه و ضرابخانه و مساجدی چند به همراه آبانباری بسیار بزرگ و محکم با طراحی معماران یزدی و اصفهانی احداث کرد.
پیشنهاد ویژه بازار بزرگ کرمان
با سرزدن به بازار بزرگ کرمان می توانید از این راسته ها و بازارها هم دیدن کنید:
راسته بازارهای مسگری: در امتداد بازار کلاه مالی در ضلع شمالی میدان گنجعلی خان، راسته مسگری شمالی وجود دارد.
راسته جنوبی بازار بزرگ کرمان: راسته جنوبی، قدیمی ترین راسته بازار کرمان است. راسته جنوبی بازار کرمان از دروازه جنوبی شهر (دروازه رق آباد یا ریگ آباد) آغاز شده و تا چهارسوق در مرکز بازار امتداد دارد.
بازار قلعه محمود: این بازار از خیابان احمدی شروع میشود و به شکل بازار سرپوشیده تا خیابان امام خمینی به سمت شمال امتداد می یابد. در این بازار بیش از ۱۰۰ مغازه وجود دارد.
بازار میدان قلعه: در امتداد بازار قلعه محمود به سمت شمال، بازار میدان قلعه قرار دارد که از خیابان امام خمینی شروع و به سمت شمال تا چهارسوق ادامه پیدا میکند.
بازار اختیاری (شاهی): این بازار کمعرض و تنگ را میتوان قدیمی ترین بخش بازار محسوب کرد. از مهمترین بخشهای این بازار میتوان به مدرسه علمیه شفیعیه، سرای گلشن، سرای سردار و بازارچه آن منسوب به سردار نصرت و تیمچه محمودیه اشاره کرد.
وسایل مورد نیاز بازار بزرگ کرمان
هنگام بازدید از بازار بزرگ کرمان لازم است کفش مخصوص پیاده روی بپوشید و کارت بانکی، قمقمه آب و خوراکی های لازم را همراه داشته باشید.
نکات مثبت بازار بزرگ کرمان
این بنای قدیمی، وسعت زیادی دارد و با سرزدن به بازار بزرگ کرمان این فرصت را دارید که از مجموعه های زیر هم دیدن کنید:
مجموعه و بازار وکیل: بازار کرمان از سمت شرق به بازار طولانی و مجموعه وکیل میرسد. مجموعه وکیل شامل مسجد، بازار، حمام و کاروانسرا است. از مهم ترین عناصر این بازار میتوان حمام وکیل، کاروانسرای وکیل، مدرسه حیاطی، دو قیصریه (اول و دوم) و مسجد وکیل را نام برد.
مجموعه و بازار مظفری: در ادامه مسیر راسته اصلی بازار در انتهای شرقی آن به بازار مظفری ختم میشود که شامل آب انبار، مسجد، مدرسه، تکیه و بازار است.
مجموعه و بازار حاج آقا علی (بازار آهنگری): از مهمترین عناصر مجموعه حاج آقا علی به غیر از بازار میتوان آب انبار، کاروانسرا و مسجد چهلستون را نام برد.
راسته بازار کفاش ها: این راسته بازار که از مهمترین و پررونقترین بازارهای شمالی- جنوبی است، پس از بازار حاج آقا علی تا ابتدای بازار کلاه مالی قرار گرفته است. از عوامل رونق آن تجمع صنفی در یک راسته و تنوع در ارائه کفش است که سبب استقبال مشتری ها شده است.
بازار کلاه مال ها: این راسته بازار بین دو مجموعه گرانقدر، عظیم و باشکوه ابراهیم خان و گنجعلی خان قرار دارد و در مقایسه با آن دو مخروبه به نظر میآید.
مجموعه و بازار ابراهیم خان: پس از بازار کلاه مالها مجموعه و بازار زیبای ابراهیم خان قرار دارد. مجموعه ابراهیم خان مشتمل بر مدرسه و خلوت حمام و قیصریه و آب انبار است.
نکات منفی بازار بزرگ کرمان
متأسفانه تمامی بناهای این مجموعه به غیر از مسجد جامع مظفری و تکیه (صفه عزاخانه) همه از بین رفته است.
سیمای عمومی بازار بزرگ کرمان
نمای گچبری در سقف این چهارسوق زیبای بازار بزرگ کرمان مربوط به حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ سال پیش است و هنوز در جای جای این سقف نقاشی های رنگ روغن قابل مشاهده است.راسته بازار کرمان که در مقایسه با دیگر بازارهای ایران معماری متنوع و بی نظیری دارد ترکیبی از هنر دورههای مختلف است به اضافه این که در هر یک از این بازارها بناهایی چون مسجد و حمام نیز وجود دارد.
صفه عزاخانه، مسجد وکیل، مسجد گنجعلی خان و مسجد چهلستون هر یک مساجدی هستند که با نام بازار اصلی خود که جزیی از بنای آن هستند نامیده میشوند و از شکل خاص هر یک از حمام ها یا مسجدها در بازارهای مختلف میتوان نوع معماری دوره ایجاد شان را بررسی و به نتایج جالبی رسید.
سایر اطلاعات بازار بزرگ کرمان
بازار کرمان که به بازار گنجعلی خان نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین مراکز تاریخی و همچنین تجاری کرمان است به طوری که بیش از ۶۰ درصد آثار تاریخی این شهر را در خود جای داده است. بازار میدان قلعه از جمله قدیمی ترین و طویل ترین بازارهای کرمان پس از بازار بزرگ است که در محله میدان قلعه قرار دارد.
زمان مناسب بازدید بازار بزرگ کرمان
با توجه به وضعيت آب و هوايی استان كرمان، فصل های بهار و پاييز زمان مناسبی برای بازديد از اين جاذبه هستند.
شرایط استفاده بازار بزرگ کرمان
باتوجه به سرپوشیده بودن بازار، می توانید در فصول مختلف از آن دیدن کنید.