باغ گلشن طبس

باغ گلشن طبس، از جاذبه های مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است که طراحی آن بر اساس نمونه چهارباغ و برگرفته از آیات قرآن در مورد بهشت است که دو نهر جاری در آن یکدیگر را قطع می‌کنند. درختانی با 400 سال عمر، یک عمارت تاریخی دو طبقه، نخلستانی با ۲۰۰۰ نفر خرما به ابعاد ۲۶۶ متر در ۲۶۰ متر، همگی از زیبایی های این باغ هستند.

باغ گلشن دارای دو خیابان اصلی متقاطع بوده و در مرکز آن حوضی با سه فواره قرار دارد که محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم می‎کند و هر کدام از این مربع‎ ها با گذرگاه‎ های کوچکی به چهار کرت تقسیم شده، که در داخل آن ها انواع درختان چون درخت انار و نارنج کاشته شده است.

این باغ در انتهای شرقی خیابان گلشن طبس و توسط میرحسن خان، سومین حاکم طبس، از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث شد.

در وقفنامه ای که در سال ۱۲۱۸ هجری قمری تهیه شد، میرحسن خان، این باغ و املاک زیادی را وقف اولاد و امور خیریه نموده و میرزاخانلرخان اعتصام الملک که در تاریخ ۱۲۹۴ هجری قمری از طبس بازدید کرده موضوع ساختن باغ به وسیله میرحسن خان را بیان می کند.

از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن با شماره 1310 در تاریخ 20 دی 1355 در فهرست آثار ملی ایران اشاره کرد.

ساختمان سردر باغ گلشن از دید معماری، از بناهای نسبتا معمولی و شاخص شهر است که طبقه همکف، اول زیرزمینی کوچک دارد. در طبقه اول، تالار بزرگ و ۲ ایوانی رو به میدان ورودی و در محور باغ قرار دارد که منظره باغ و منظره شهر از این ایوان ها بسیار دیدنی زیباست.

این عمارت ۲ طرفه که در سردر باغ قرار دارد، تنها ساختمان باغ است و ساختمان سر در باغ گلشن طبس در زلزله ویرانگر شهریور ۱۳۵۷ به کلی از بین رفت اما هم اکنون، در همان محل ساختمانی با همان نقشه بنا شده که مراحل انتهایی آماده سازی آن طی و به زودی به عنوان بنایی با جلوه معماری سنتی و کاربری فرهنگی به بهره برداری خواهد رسید.

باغ گلشن طبس که از باغ های نادر در ایران است، بر روی امتداد جریان آب چشمه‎ های سرد و گرم که به جانب طبس می ‎آید شکل گرفته و آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرت ها و حرکت در جوی ها و فواره‎ ها از زیر هشتی ساختمان سردر می‎گذرد و به شهر می‎رود. باغ گلشن در منطقه ای واقع شده است که در میان دو کویر نمک زار ایران قرار دارد، اما کیفیت شگفت آور آب این منطقه، آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل داده که مادر طبیعت آن ها را با چمنزارهای زیبا تزیین نموده است.

در تمامی فصول سال امکان بازدید از زیبایی های این باغ وجود دارد ولی در فصل بهار، شاهد منظره ی منحصر به فرد آن خواهید بود.

برای آبیاری باغ گلشن، از آب‌های سطحی و سفره‌های آب زیرزمینی منطقه استفاده می شود و این جاذبه در منطقه‌ای احداث شده که آب چشمه‌های سرد و گرم که از کوهستان‌های اطراف شهر طبس جاری می‌شوند و به سمت شهر در جریان هستند در آن جا به هم می رسند و از انتهای باغ وارد شده توسط جوی‌هایی به سمت کرت‌ها هدایت می‌شوند و پس از آبیاری کرت‌ها از زیر هشتی ساختمان سردرب خارج شده و به سمت شهر می‌روند.

به منظور استفاده از منابع آب زیرزمینی در این باغ چاه آبی از نوع چاه‌های آرتزین حفر شده که به عنوان پدیده‌ای خاص در آبیاری شناخته می شود. این چاه در زیر استخر بزرگ وسط باغ قرار گرفته و فواره‌ها، خروجی‌های آب آن هستند و استخر بزرگ در واقع محل ذخیره‌ی آب چاه است.