تپه نوشیجان

تپه نوشیجان یکی از چندین جاذبه تاریخی استان همدان است که قدمت آن به دوره مادها مربوط می شود. در محل این تپه باستانی کاوش های زیادی انجام شده و در طی این کاوش ها، سه تپه مربوط به سه دوره مختلف مادها، هخامنشیان و اشکانیان کشف شده است.

از ویژگی های این جاذبه تاریخی می توان به ثبت آن در تاریخ 3 اسفند 1346 به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

بقایای آثاری که از تپه نوشیجان بدست آمده، شامل مواردی چون بنای قدیمی جبهه غربی تپه که نخستین آتشگاه است، بقایای یک آتشدان درجبهه جنوبی نشانگر مراسم نیایش آتش می‌باشد. اتاق معبد بصورت شمالی-جنوبی ساخته شده‌ و در بدنه مخروطی شکل آن سه طاقچه بطور نامحسوس دیده می‌شوند. درحاشیه جنوبی معبد، بقایای یک سکوی برجسته وجود دارد که احتمالاً شالوده پایه ستون‌های معبد بوده‌است. آخرین تاریخ استفاده از این بنای تاریخی هم‌زمان با دگرگونی معماری دراین تپه و ایجاد تالار ستون‌دار در شرق می‌باشد.

تالار ستون‌دار آپادانا بر روی سکوی خشتی قرار گرفته و این تالارهای ستون‌دار، با تالارهای گودین تپه و تپه نوشیجان با تالارهای اورارتویی که در آلتین تپه آسیای صغیر بدست آمده قابل مقایسه هستند و احتمالاً تاثیرپذیری از هنر معماری اورارتو ساخته شده‌است. همچنین، معبداصلی بصورت نیم چلیپا بوده و با همان عناصر معماری دژ ساخته شده‌ و در زاویه شمالی سرسرا پایه آتشدانی وجود دارد که از سه بخش کاملاً مشخص ساخته شده‌است. این نوع آتشگاه از نظر پلان دراکثر آتشگاه‌های دوره ساسانیان به چشم می‌خورد. اتاق‌ها و انبارها نیز بخش دومین اثر مهم تپه نوشیجان را تشکیل می‌دهد که در شرقی‌ترین قسمت تپه قرار گرفته و دارای حصار، بارو، اتاق های مسکونی و انبار می‌باشد.

دربخش شمالی تالارستون دار و در امتداد شرق و غرب حفره‌ای سردابی شکل کنده شده که در عمق ۳ متری به صخره منتهی می‌شود. با توجه به شکل تونل به‌نظر می‌رسد که کار معماری پایان نیافته و از این جهت می‌توان استنباط کرد که احداث آن در آخرین دوره سکونت در این تپه صورت پذیرفته و ازطرفی احتمالاً ایجاد آن تپه جنبه امنیتی داشته‌است.

در نوشیجان نمونه‌هایی از نخستین پول‌های بشری پیدا شده است، که نام این نمونه‌های پولی سیگْلو بوده است. پول‌هایی از جنس نقره بوده‌اند که قدمت آن ها به دوره ماد برمی‌گردد.

با توجه به وضعیت آب و هوایی این استان، فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.