مشخصات غار قارنی یاریق، سلماس
در جنوب سلماس كوهی به نام قارنی یاریق(اوچ قارداش) وجود دارد كه شكافهای طبیعی آن خلاقیت سلماسیان را در ایجاد افسانه قارنی یاریق شكوفا كرده است. بر طبق این افسانه، در گذشتههای بسیار دور سه برادر عاشق دختری بودند ولی این دختر مایل به برادر کوچک بود و بنا به دلایلی نمی توانست عقیده اش را بیان کند. اصرار هر سه برادر برای ازدواج با این دختر حد و حصری نداشت بنابراین دخترک برای خلاصی از دست دو برادر چارهای اندیشید و مقرر داشت که در روزی معین هر سه برادر شروع به شکافتن کوهی در جنوب سلماس كنند، که امروزه قارنی یاریق نامیده می شود.
بنابراین شرط، هرکس زودتر از بقیه موفق به شکافتن این کوه شود، دختر از آن اوست. روز موعود سر میرسد و سه برادر همزمان شروع به کندن کوه میکنند و از آن جایی که دختر دل در گرو برادر کوچک داشت از بالای کوه به یاری برادر کوچک میشتابد و همان طور که امروز هم مشاهده میشود یک شکاف به بالای کوه رسیده و دو تای بقیه موفق به این کار نشدند و این دو به هم میرسند.
تاریخچه غار قارنی یاریق، سلماس
گرچه امروزه میدانیم این شکافها در اثر فرآیندهای مختلف زمینشناسی در دورههای مختلف زمینشناسی به وجود آمده است، وجود دخمههایی در این شکافها که توسط انسانهای باستان کنده شدهاند میتواند جنبههایی از زندگی بشر متفکر را در دل کوهها نشان دهد و همان طور که اشاره شد شاید بتوان این داستان را انعکاس پناه بردن انسان به کوههای استوار و اسکان در مــحلهای طبــیعی (غارها و زاغهها) و سپس احداث سرپناه حتی برای انجام آئینهای دینی دانست. امروزه محققان دخمههای موجود در قارنی یاریق را از آثار اورارتویی ٧٠٠ سال قبل از ميلاد میدانند.
ویژگیها غار قارنی یاریق، سلماس
این غارها به صورت دالان ها و اتقهای متعددی در دل کوههای سربه فلک کشیده جای گرفته اند .
سیمای عمومی غار قارنی یاریق، سلماس
این بنا از سنگ لاشه و ملاط گل [ یا احتمالاً ترکیبی از گل و ماده ای دیگر ] در امتداد دو سوی این بخش و تا دامنه کوه بقایای اطاقهای قلعه دیده می شود . تمام این اطاق ها تا آنجایی که دیده ها و شواهد اجازه می دهد ، می توان گفت فقط از سنگ و گل ساخته شده اند .
راهرویی سنگی در ضلع غربی این سازه، دو دخمه سنگی ضلع جنوبی کوه را به قله وصل می کند . امروزه به علت تخریب پله های ارتباطی به پایین و جلو ورودی این دخمه ها طی این مسیر کمی مشکل است .
دو دخمه سنگی ضلع جنوبی کوه : این دو دخمه سنگی که در کنار همدیگر قرار گرفته اند چسبیده به هم و در دل کوه کنده شده اند . یکی از این دخمه ها به شکل نیم دایره ( b ) و مانند دخمه زنجیر قلعه می باشد اما در ابعاد بزرگتر . دهنه ورودی این دخمه در ارتفاع 10 / 2 متری از صفه جلو دخمه قرار دارد ارتفاع داخل آن نیز به 2 متر می رسد . ورودی آن به شکل مستطیل کامل بوده و جای محکم کردن چهار چوب در بر روی سنگ کوه دیده می شود . ورودی این دخمه به طرف شرق می باشد ، پله های ارتباطی ورودی این دخمه نیز امروزه وجود ندارد .
دخمه دیگری چسبیده به این دخمه نیم دایره ای شکل وجود دارد ورودی این دخمه - c دارای ابعاد بسیار بزرگی است ولی طول خود دخمه نزدیک 2 مترمی بــاشد . درِ ورودی کاملا به جهت جنوب و یا به عبــارتی دیگر پشت کوه قرار دارد ، امروزه به علت ریزش پله های ارتباطی این دخمه ورود به آن بدون تجهیزات کوهنوردی امکانپذیر نیست ولی در ضلع شرقی دیواره این دخمه دو سوراخ پنجره مانند از دیواره دخمه به بیرون کنده شده است به وسیله این سوراخها بدون ورود به دخمه می توان از آن دیدن کرد . چنانکه از آثارِ تراش کناری این سوراخها بر می آید ، آنها در زمان ایجاد دخمه ها تعبیه شده اند و نقش ارتباطی داشته اند .
زمان مناسب بازدید غار قارنی یاریق، سلماس
بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه فصل بهار و تابستان مي باشد.
سایر اطلاعات غار قارنی یاریق، سلماس
بر طبق این افسانه، در گذشتههای بسیار دور سه برادر عاشق دختری بودند ولی این دختر مایل به برادر کوچک بود و بنا به دلایلی نمی توانست عقیده اش را بیان کند. اصرار هر سه برادر برای ازدواج با این دختر حد و حصری نداشت بنابراین دخترک برای خلاصی از دست دو برادر چارهای اندیشید و مقرر داشت که در روزی معین هر سه برادر شروع به شکافتن کوهی در جنوب سلماس کنند، که امروزه قارنی یاریق نامیده می شود.
بنابراین شرط، هرکس زودتر از بقیه موفق به شکافتن این کوه شود، دختر از آن اوست. روز موعود سر میرسد و سه برادر همزمان شروع به کندن کوه میکنند و از آن جایی که دختر دل در گرو برادر کوچک داشت از بالای کوه به یاری برادر کوچک میشتابد و همان طور که امروز هم مشاهده میشود یک شکاف به بالای کوه رسیده و دو تای بقیه موفق به این کار نشدند و این دو به هم میرسند.