مشخصات مجموعه تپه‌های کهریزک
محوطه باستانی سفال خاکستری کهریزک که در سال 1365 در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت اگرچه به اعتقاد باستان‌شناسان سایت بسیار مهم تولید سفال خاکستری محسوب می‌شود و گمانه‌زنی و حفاری‌های علمی روی آن، نتایج بسیار ارزنده‌ای را در رابطه با فرهنگ مردم سفال خاکستری به جامعه باستانی عرضه کرد، اکنون با گذشت 20 سال از اتمام کاوش ها، ارزش‌های تاریخی این محوطه فراموش و نام این منطقه با مرکز دفن زباله‌های شهری آمیخته شده است.
تاریخچه مجموعه تپه‌های کهریزک
تپه‌های کهریزک در سال 64 توسط کارشناسان زمین‌شناسی، به طور اتفاقی و طی عملیات زلزله‌نگاری کشف شد و به دنبال آن، حفاری‌ها و گمانه‌‌زنی‌های بسیاری در این محوطه توسط «سیف‌الله کام‌بخش»، باستان‌شناس صورت گرفت که طی این گمانه‌زنی‌ها در حدود 15 کوره سفال‌پزی در منطقه یافت شد.
ویژگی‌ها مجموعه تپه‌های کهریزک
بنا به گفته کارشناس مربوطه علاوه بر این کوره‌های سفال‌پزی می‌توان پیش بینی کردتعداد قابل توجهی کوره که شاید تعداد آن ها به 600 برسد، در این محوطه وجود دارد و همچنین اطلاعات یافت شده از این محوطه می‌تواند در ارتباط با محوطه‌های سفال خاکستری در نقاط دیگر ایران چون تپه معمورین ابهامات بسیاری از چگونگی زندگی مردم سفال خاکستری را روشن کند. اما این در حالی است که محوطه تاریخی سه هزار و دویست ساله کهریزک با فرهنگ غنی و مکان تولید سفال خاکستری، بدون هیچ‌گونه اقدام حفاظتی رها شده و قسمت‌های غربی آن بر اثر ساختمان‌سازی کاملا تخریب و حریم آن به دلیل کاشت درخت در اطراف بهشت‌زهرا مخدوش شده است.
سیمای عمومی مجموعه تپه‌های کهریزک
تپه‌های کهریزک، در جنوب غربی تهران، در حواشی شرقی و غربی مسیل و یا گسل نقاره‌خانه واقع است. ارتفاع کلی این تپه‌ها از سطح دریا در شمال و اطراف گسل 1024 متر و در جنوب گسل 1009 متر است. این تپه‌های به هم پیوسته امروز در بخش جنوبی گورستان بهشت‌زهرا واقع شده و آبادی قلعه سنگی که روستایی از بخش کهریزک است در حاشیه جنوبی این تپه‌ها واقع شده و با خیابان تازه احداثی به نام شهید بهشتی از آن جدا می شود که در این خیابان، بزرگراه تهران _ قم،دیوار جنوبی بهشت زهرا و خیابان پادگان در غرب کاملا این تپه ها را در میان خود محصور کرده اند.
سایر اطلاعات مجموعه تپه‌های کهریزک
براساس مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته باستان‌شناسی، تولید انبوه سفال خاکستری در کهریزک حاکی از آن است که مردم این دوره اقتصاد تک محصولی داشته و این امر بر مبنای تخصص در حوزه‌‌های مختلف تولید محصولات شکل گرفته است که این موضوع بر پیشرفت‌های علمی قابل توجهی در میان مردم این زمان دلالت می‌کند.
نکات منفی مجموعه تپه‌های کهریزک
براساس بررسی‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته در چند سال اخیر، این محوطه موقعیت مناسبی نداشته و حریم آن به شدت آسیب دیده است. این آسیب‌دیدگی بیشتر در قسمت‌های غربی این محوطه بوده که ساختمان‌سازی در آن انجام شده است. حریم این محوطه با احداث دیوارهای پیش‌ساخته به منظور ساخت و سازهای جدید همچنین درخت‌کاری‌های غیر اصولی مخدوش شده و به شدت آسیب دیده است که باید اقداماتی سریع جهت صیانت و حفاظت از محوطه انجام شود، زیرا این محوطه نیازمند ادامه پژوهش‌های باستان‌شناسی گسترده است.
منبع مجموعه تپه‌های کهریزک
«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر»
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران
