موزه حمام حاج آقا تراب نهاوند

حمام حاج آقا تراب که از معدود حمام های دو قلو(مردانه و زنانه) است، از دو قسمت تشكیل شده؛ قسمت اول دارای سردینه (حمام سرد) و گرمینه (حمام گرم) بزرگ بوده و فقط مورد استفاده رجال، اشراف و شاهزادگان قرار می گرفته و قسمت دوم هم به نوبه خود دارای سربینه و گرمینه بوده ولی در ابعادی كوچكتر و ویژه افراد عادی و طبقات پایین جامعه بوده است. این حمام همچنین دارای 2 بخش مردانه و زنانه نیز می باشد، که برای نمایش مراسم شست و شو در بخش حمام مردانه و سنت حنابندان عروسی در بخش حمام زنانه بیش از 20 مجسمه با لباس‌ های محلی ساخته و نصب شده است، که هر یک از آن ها حالت ‌های مختلف‌ بخشی از مراسم حنابندان را نشان می ‌دهند.

سردرهای دو حمام حاج آقا تراب در کنار یکدیگرند؛ و سردر حمام بزرگ با دهانه بزرگتر و دو ستون سنگی در طرفین آن شاخص تر است. آثار بالای سردرها و دیوارهای حمام نشان می دهد که در این قسمت، گذری سرپوشیده وجود داشته که طاق آن فرو ریخته است. با گذر از سر در حمام بزرگ، می توان به هشتی پشت آن و سپس با تغییر زاویه نود درجه و بدون واسطه، به سربینه راه یافت.

ورودی حمام کوچک هشتی ندارد و پلکان پشت سردر این حمام به پاگردی ختم می شود که مستقیما به سربینه راه دارد. آب این حمام از طریق چاه، تهیه می شده، ولی در سال های پایانی فعالیتش، از طریق سیستم لوله کشی و آب شهری، تأمین می شد. فاضلاب حمام از طریق چند کانال به رودخانه ‌ای می ریخت، که اکنون به عنوان مسیل در وسط شهر نهاوند واقع است و شهر را به دو نیمه‌ ی تقریباً شمالی و جنوبی تقسیم کرده است.

سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، تون (گلخن، آتشدان)، آتشدان ها، تیان، گربه رو، دود کش ها و گودالی برای جمع آوری خاکستر است. به نظر می رسد در ابتدا سوخت حمام از طریق خار بیابان، برگ خشک درختان و فضولات حیوانی تأمین می شده و بعدها نفت و مواد سوختی شیمیایی جای گزین آن ها شده و در زیر خزینه ها صفحه ای فلزی یا فلز هفت جوش به قطر 60 الی 110 سانتی متر در حد فاصل آب و آتش قرار می گرفته است.

فضای این حمام شامل سربینه، میان در و گرم خانه است و تقریبا تمامی گرمابه ها از چنین نقشه ای پیروی می کنند. در حمام حاج آقا تراب مسیر دسترسی به سه فضای یاد شده، به شیوه‌ خاصی انجام گرفته است. به این ترتیب که هر فضای آن به وسیله‌ راهرو و هشتی از فضای دیگر متمایز شده، تا دما و رطوبت هر فضا نسبت به فضای مجاور، تنظیم شود.

در تزیینات این جاذبه، بیش تر سعی شده از سنگ های آهکی سفید و دیگر سنگ ها، استفاده کنند. در بعضی موارد کف ها را با سنگ مرمر آرایش نمودند. به نظر می رسد جا کفشی های حمام از آجر بوده و برش بالای آن دارای طرحی از قوس های مرسوم آن زمان است. ازاره‌ ی حمام از سنگ و کاشی سبز رنگ تزیین شده است. در سردر حمام تزیینات خاصی از سنگ به کار رفته است و اشعاری را بر روی آن حک نموده اند که تاریخ ساخت آن و سازنده‌ حمام را مشخص می کند.

فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای سفر به همدان و بازدید از این جاذبه هستند.

شهرستان نهاوند دارای جاذبه های تاریخی و طبیعی متعددی است که بازدید از آن ها را نیز در کنار بازدید از این حمام به شما پیشنهاد می کنیم.