پارک ملی کویر

پارک ملی کویر در سال ۱۳۴۳ توسط كانون شكار ايران با مساحت ۶۰۹ هزار و ۴۳۸ هكتار حفاظت شده، اعلام شد و در سال ۱۳۵۵ به پارك ملي تبديل شد و در سال ۵۷ شوراي عالي محيط زيست با آزاد اعلام كردن قسمت هاي جنوبي، آبريز هاي كوه سرخ و آبريز هاي جنوبي كوه سفيد آب را جزو پارك ملي اعلام كرد؛ به این ترتیب مساحت پارك ملی کویر به ۶۷۰ هزار هكتار رسيد.

مناسب ترين راه ورودي منطقه از طريق راه آسفالته ورامين، پيشوا تا يك كيلومتري ايستگاه راه آهن ابردژ ادامه دارد و از مسير جاده شني قلعه بلند، عسگرآباد، حصارگلي به پاسگاه محيط باني مباركيه مي رسد. از سمت جنوبي منطقه نیز راه ديگري از طريق كاشان، آران، مرنجاب به پاسگاه محيط باني سفيد آب و نرسيده به بندعلي خان را از طريق جاده ورامين، جواد آباد، چرمشهر به محيط باني فصلي بندعلي خان مي رسد. راه هاي ديگري براي ورود به پارک ملی کویر وجود دارد كه عبور از آنها بدون راهنما كاري بسيار خطرناك است.

جهت جلوگيري از هرگونه پيشامد سوء و ناگوار احتمالي بايد قبل از انجام برنامه سفر به كسب اطلاع و مجوز اداره كل حفاظت محيط زيست استان سمنان و هماهنگي با واحدهاي تابعه مستقر در منطقه اقدام شود.

از جمله آبگیر های پارک ملی کویر می توان به دریاچه نمک اشاره کرد. درياچه نمك تنها درياچه اي است كه در جوار پارك قرار دارد و يكي از بزرگترين شوره زارهاي ايران است. وسعت آبگير درياچه حدود ۲۵۰۰ كيلومتر مربع است و مرز غربي پارك ملي كوير را تشكيل مي دهد. آب اين درياچه بسيار شور است و در هنگام غروب از قله سياه كوه منظره بسيار زيبايي دارد. درياچه نمك حوزه آبگير بسياري از رودخانه هاي مركزي ايران است و اطراف آن باتلاق هاي زيادي وجود دارد.

هر چند هيچ نوع آبزي در آب اين درياچه وجود ندارد ولي زمستان ها تعداد قابل توجهي از پرندگان مهاجر آبزي به اين درياچه و رودهاي اطراف آن روي مي آورند. سال ها پيش، تابستان ها نيز تعدادي فلامينگو در نواحي جنوبي آن ديده مي شد. از دیگر آبگیر ها نیز آبگير مكوش، بيره زرد، اسب قدير و ... است که اكثراً خشك و محل جمع شدن سيلاب هستند. یکی از مهم ترین رودخانه هاي منطقه، رودخانه بندعلي خان است. اين رودخانه مهمترين رودي است كه در منطقه حفاظت شده كوير جاري بوده و سرچشمه اين رود از كوه خرسنگ است. چند سالي است كه مانداب هاي رودخانه بندعلي خان به علت ريزش فاضلاب كارخانه هاي مختلف به گنداب تديل شده و ديگر زمستان زيستگاه بعضي پرندگان مهاجر مخصوص خوتكا و سرسبز نيست.

رودخانه قره چاي نیز از دیگر رودخانه ها است كه از كوه هاي راسوند در جنوب اراك سرچشمه گرفته بعد از گذر از اراك و ساوه با قم رود يكي شده به درياچه نمك مي ريزد. شعبه سفلاي اين رود در نزديكي مرزهاي حفاظت نشده كوير زيستگاه زمستاني انواع پرندگان مهاجر آبزي به خصوص غار، اردك هاي كله سبز و خوتكا و اردك هاي خشك زي مانند آنقوط و باد كوبه اي در تمام فصول بوده و حائز اهميت است.

آب به اندازه کافی، ماشین مناسب برای عبور از بیایان، زاپاس اضافی، بنزین کافی، جعبه کمک های اولیه، کرم ضد آفتاب، سرم ضد سم، کلاه و عینک آفتابی به همراه وعده های غذایی.

عين الرشيد، آب محله، شكر آب، نخجير، چشمه شاهي، سياه كوه از معروف ترين چشمه هاي پارك ملي كوير است، در حال حاضر تأمين كننده آب قصر بهرام است اين چشمه در دامنه شمالي سياه كوه قرار دارد و مشرف به قصر بهرام است كه به وسيله يك كانال آبي روباز به طرف قصر شاهي و عمارت حرمسرا هدايت شده كه از عجايب معماري به شمار مي رود.

چشمه هاي ديگر كه آبشخور قوچ و ميش و جبير است عبارتند از: چشمه بيد، چشمه عين الرشيد،حوض آقا محمد، چشمه آب محله، چشمه بز، چشمه سرخ، چشمه پيغمبر، چشمه آب گله، چشمه قاجاريه، چشمه شكراب، چشمه طلحه، چشمه ملك آباد، چشمه زنبوري، چشمه آب باريك، چشمه لكاب، چشمه ميراب دراز.

بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه فصل اوايل بهار و پاييز است.