حمام گنجعلی خان کرمان

مجموعه گنجعلی‌خان یکی از زیباترین و پربیننده‌ترین اماکن تاریخی شهر کرمان به شمار می‌رود. این مجموعه که یادآور تلاش گنجعلیخان حاکم کرمان در عصر صفویه است، شامل: بازار، حمام، میدان، کاروانسرا، آب انبار، مسجد و ضرابخانه است. حمام گنجعلی‌خان یکی از بخش‌های معروف و دیدنی این مجموعه است که معماری زیبای آن از شاهکارهای معماری عصر صفویه است.

حمام گنجعلی خان کرمان مجموعه ای از تلفیق هنر معماری و کاربرد مصالح گوناگون است. معمار حمام و مجموعه، استاد محمد سلطانی معمار یزدی بوده است. معماری که به حق اوضاع اقلیمی، اقتصادی و فرهنگی زمان خود را می شناخته است. حمام، اثری بدیع با کاشی کاری های زیبا، نقاشی ها، گچبری ها، مقرنس کاری ها و کاربندی هایی است که چشم را نوازش می دهد. سردر ورودی این حمام نیز با نقاشی های زیبای عصر صفوی تزیین شده است.

معماری حمام گنجعلی خان کرمان سردر حمام گنجعلی خان کرمان: آجرهای ساده و نیلی، حاشیه‌ ای از سنگ مرمر، نقاشی های سردر، مقرنس بندی، نمای بیرونی سردر حمام را تشکیل می‌دهند. بر سردر حمام، که بخشی از نقاشی های عهد صفوی آن به تازگی مرمت شده، کتیبه شعری به خط نستعلیق بر سنگ مرمر حک شده که مصرع آخر آن، سال اتمام بنا را با تبدیل به حروف ابجد نشان می‌دهد: «کسی نداده نشان در جهان چنین حمام» (سال ۱۰۲۰ هجری قمری).

در قسمت پایین، زیر نقاشی ها دور تا دور کتیبه ای از مرمر سبز رنگ دیده می‌شود که با خط نستعلیق، اشعاری بر آن کنده شده‌ است و تاریخ آن را ۱۰۲۰ هجری قمری (۱۶۱۱ میلادی) نشان می‌دهد. نقاشی‌ های سردر حمام آسیب‌ های مختلفی دیده که در سال‌ های اخیر مرمت شده و در بعضی جاها با رنگ گواش رنگ آمیزی شده‌ است.

باتوجه به سرپوشیده بودن حمام گنجعلی خان، می توانید در تمام فصول سال از آن بازدید کنید.

هنگام بازدید از حمام گنجعلی خان کرمان، کفش مخصوص پیاده روی، عینک ضدآفتاب، کرم ضدآفتاب، کلاه، قمقمه آب، خوراکی های لازم و کیسه زباله همراه داشته باشید.

تصاویر بهرام گور، خسرو و شیرین، شاهان در حال شکار، کاروان شتر و حیوانات درنده در این حمام به چشم می خورد.

مجموعه بناهای گنجعلی خان کرمان در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۴۷ به شماره ۸۲۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در حال حاضر این حمام به صورت موزه مردم شناسی در آمده و مجسمه‌ هایی مومی در جاهای مختلف حمام افرادی از طبقات مختلف جامعه آن زمان نظیر روحانیون، پیشه وران، مردم عادی و … را در حمام نشان می‌دهد. با گذر از راهروی طولانی و زاویه دار با سکوهایی در دو طرف هشتی میانی که ظروفی نظیر طشت، تاس و وسایلی مانند لُنگ، سدر، حنا، سینی‌ های قدیمی، شانه‌ های سنتی، آینه‌ های مختلف، سنگ پاهای قدیمی و وسایل تن شویی دیگر، در آن دیده می‌شود.

در سمت راست «گرمخانه» مجسمه‌ های کیسه کشان و دلاکان، مشغول دلاکی قرار دارند و سمت دیگر، حوضی هشت ضلعی با ستون های سنگی یکپارچه که دو به دو قرینه‌ اند، با طاقی خیمه مانند و مجسمه‌ هایی دیگر دیده می‌شود. «خزینه حمام» و بخش مخصوص استحمام حکام و بزرگان و سنگ ساعت زمان در این بخش نیز از دیدنی های آن است. سقف ها اغلب کاربندی های متنوع و جالبی دارند که نظم درونی مجموعه را بیشتر می‌نماید و نشانی از درونگرا بودن معماری سنتی ایران است.