عمارت دارایی زنجان

این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی ورضا خان از قبیل پنجره های متعدد، تراس، قرینه سازی در طبقات، ساخته شده که با توجه به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می توان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری آن تشخیص داد.

عمارت دارايي در بافت تاريخي شهر زنجان قرار گرفته ، ظاهراً اين بخش از شهر در اواخر دوره فاجار و اوائل حكومت رضا خاني تقريباً مقارن با اواخر جنگ جهاني دوم از سوي دولت وقت بصورت مجموعه اي به اماكن و ساختمان هاي دولتي اختصاص مي يابد كه عبارت بودند از عمارت دارايي در باغي معروف به همين نام، بناي دخانيات، اداره غله، انبار قند و شكر. به هر حال بناي دارايي طبق كتيبه اي كه بر فراز سردرهاي ورودي جبهه شمالي و جنوبي بنا نقش شده تاريخ ساخت آن به سال 1316 هجري شمسي اوائل حكومت رضا خاني باز ميگردد كه از همان ابتدا به امور ماليه اختصاص مي يابد .

این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد ، تراس ، قرینه سازی در طبقات ، ساخته شده. با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می توان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد. از جمله مصالح بکار رفته در بنا می توان به سنگ، آجر، آهک، سیمان و آهن اشاره کرد.

بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر، موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می شود قرار گرفته است. این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد 15 × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت 18 هزار متر مربع واقع شده بود.

از خصوصیات بارز بنا می توان به محل قرار گرفتن بنا در وسط باغی مشجر اشاره نمود . که جهت رسیدن به ورودی اصلی می بایست مسیری را در حدود 250 متر طی نمود تا به حوض سنگی مدخل که به شکل مدور است برسیم. از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع 25/1 سانتی متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی ، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر 12 متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی باشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشتند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می گذشته انجام می شده .

فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای سفر به زنجان و بازدید از جاذبه های این شهر هستند.

عمارت دارائي حاصل فعاليت و نوآوري معماراني چون وارطان هوان سيان ، پل آبكار و گابريل گوركيان است كه در دهه هاي نخست سده قرن بيستم تأثير بسيار مثبت و مهمي را بر روي معماري نوين ايران داشتند، دوران فعاليت آن ها مصادف با تحولات عميق هنري و معماري در اوائل قرن بيستم در اروپا بود در واقع هم زمان با اوج فعاليت معماران بزرگ اروپايي كه همگي از پيشگامان مكتب هنر نو و جنبش معماري مدرن بودند.

اين معماران كه از ارامنه كشور بودند متأثر از اين جريان و روند با فعاليت در رشته معماري به اشاعه اصول و مباني مكتب هنر نو و جنبش معماري مدرن پرداختند و نهضت جديدي را در گستره معماري ايران بوجود آوردند و آثار زيبايي را خلق نمودند .

اين جاذبه به شماره 2335 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسيده و با توجه به اینکه بنای مزبور تحت اختیار اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان است، اقداماتی نیز در زمینه مرمت اندام بنا، حفظ ظاهری و نمای عمارت انجام شده است.