برای دست یابی به کف دره کال جنی طبس نیازمند آشنایی به این منطقه هستید؛ دره کال جنی طبس دارای دیواره های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن میتواند خطراتی به همراه داشته باشد. وجود تونل ها و خانه هایی بنام خانه گبرها در دل دیواره ها که برای سکنای زرتشتیان زمان خود ساخته شده از دیگر جدابیتهای این دره است.
-
ساخت این تونلها و حفرها احتمالا به زمان ساسانیان برمیگرده. این حفره ها و تونلها در دامنه جداره های این دره قرار گرفته اند. مسیر دسترسی به این حفره ها خیلی سخته. در مسیر این حفره ها تونل هایی دیده می شه که احتمالا راه های ارتباطی آنها با هم بوده.این دره را که طی سدههای متمادی سیلابهای منطقه خراسانجنوبی تراشیدهاند کالجنی مینامند. کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب ها و جریان آب اطلاق می شود.
-
در مورد حفرههای داخل دیوارههای کال جنی طبس برخی بر این باورند که ساخته دست انسان است و مشاهده برخی نشانهها نیز این دیدگاه را تأیید میکند. برای نمونه در بخشی از کالجنی و در ارتفاع 2متری از سطح زمین یک چاه ورودی وجود دارد که میتوان به درون آن رفت. در چاه که 7 تا 8 متر بلندی دارد جای دستها و حفرههایی وجود دارد که میتوان از آنها برای بالا رفتن بهره برد.
در بالای آن به تالاری بر میخوریم که 2 دالان دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است. آنجا میتوان مطمئن شد که همه اینها بهوسیله بشر و در دل دیواره این دره شگفت، پدید آمده است؛ تا جایی که هنوز رد تیشه معمارهای منسوب به دوره ساسانیان بر در و دیوار اتاقکها باقی مانده است.
-
چشمههای کوچک میان راه را محلیها شلن مینامند و در تابستان و اوایل پاییز میتوان در آنها آبتنی و خستگی راه را از تن به در کرد.
-
کال جنی یک درهی خاموش، خنک و آبدار هست که در دل پهنهای داغ و تبدار قرار گرفته و آثار حیات در آن دست کم به دوران امپراتوری ساسانی بازمیگردد. مردم محلی به آن کال جنی میگویند و البته توصیه اکید میکنیم که هرگز به تنهایی در این کال قدم نزنید! حتا اگر به ارواح و جن هم اعتقادی ندارید