2.7
از3 نظر

آسبادهای خوانشرف

    280
    نمایش

    آسبادهاي خوانشرف از جمله جاذبه هاي تاريخي و گردشگري خراسان جنوبي است که در شهرستان نهبندان و روستای خوانشرف خودنمایی می کند. قدمت این جاذبه به دوران قاجار برمی گردد و در تاریخ 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3688 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در اين محدوده شاهد  مجموعا 10 آسباد خواهید بود که با جهت شمالي-جنوبي در کنار هم ساخته شدند.

    warning icon
    اگر فکر میکنی این اطلاعات نیاز به اصلاح یا افزودن داره . روی دکمه زیر کلیک کن

    ویژگی‌ها آسبادهای خوانشرف

    از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن در تاریخ 25 اسفند 1379 با شماره ثبت 3688 به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

    مشخصات آسبادهای خوانشرف

    یکسان نبودن پلان اصلی آسیاهای بادی نشان می دهد که به نوعی برگرفته از آس های سیستان است که با کمی تغییر در نقاط پراکنده ای از شهرستان نهبندان برپاگردیده به همین لحاظ تمامی آن ها دارای پلانی مشابه و تا حدی شبیه هم هستند و آسبادهای خونیک سفلی نیز از دو طبقه ساخته شده که فضای بالای آن مکانی است بزرگترکه قطعات آسباد به آن متصل گردیده و ثبت می گردد.

    این فضا را سه دیوار محصور نموده، دیوارهای اصلی ونمایی به صورت عمودی در راستای شمالی جنوبی قرار گرفته ودیواری نیمه نیز که به دیوار شرقی متصل است تا نیمه دیوار به جهت غرب گسترش یافته ومحل باز آن نیز ورود بادهای 120روزه به شمار میرود که برای همین امر دیوار به صورت انحنا دار در جهت وزش باد ایجاد شده و لبه های دیوار در نیمه جنوبی پله وار است تا افراد بتوانند از طریق آن به اجزا بزرگ آسباد دسترسی داشته باشند.

    زمان مناسب بازدید آسبادهای خوانشرف

    با توجه به وضعیت آب و هوایی خراسان جنوبی، فصل های پاییز و زمستان زمان مناسبی برای بازدید از جاذبه های این استان هستند.

    تاریخچه آسبادهای خوانشرف

    با توجه به وزش بادهای یکصد و بیست روزه و دسترسی به انرژی باد در تهیه آرد گندم، تکنیک ساخت آسبادها در حوزه نهبندان حداقل از یک هزار سال پیش (از زمان گزارش مسعودی) رواج داشته است. ولی وزش بادهای صد و بیست روزه موجب فرسایش شدید و ویرانی تدریجی این سازه ها می گردد. از این رو آسبادهای کنونی پا برجا در منطقه نهبندان بیشتر متعلق به سده های اخیر، به خصوص از اواخر صفویه تا قاجار است.

    در مجموع با توجه به برخی گزارش های مستند در دوره قاجار(همانند ذوالفقار کرمانی و ییت)، می توان گفت این سازه های در دوره قاجار ساخته شده و یا تجدید بنا شدند. از طرفی سفالینه های یافت شده در سطح محوطه نیز دلالت بر وجود آسبادها حداقل در طیف زمانی صفوی تا قاجار می باشد.

    سیمای عمومی آسبادهای خوانشرف

    در این آسبادها، سنگ ها عموما به صورت مدور با قطر 10 تا 15 سانتیمتر است که در میان آن ها سوراخ با قطر 15 سانتی متر و یا بیشتر بعنوان محل ورود قطعه ای از تیر و گلوگاه تعبیه شدند. هر آس خانه دو سنگ هم اندازه از نظر قطر است که سنگ زیرین ثابت و در نتیجه سنگ آن با قطر بیشتری از سنگ روبی در نظر گرفته می شود بر سطح سنگ بالایی نیز زایده هایی زیگزاک مانند بصورت بر جسته کارائی خاصی را برای آن بوجود آورده است.

    از دیگر قطعات کاربردی آسبادهای خونیک سفلی(توره)است که فلزی است شبیه به دم چلچله با 36 تا 45 سانتی متر طول و باعث چرخش سنگ فوقانی می گردد. وسیله ای که میان (توره) قرار می گیرد با استفاده از نخ و چربی یا پنبه یا چربی حاصل آمده است و در واقع عملکرد آن به صورت بلبرینگ های این قطعه از آسیا از یک سو به (توره) و از طرف دیگر به انتهای ته تیر داخل گردیده و به چرخش سریع سنگ کمک می نماید. چوب ته تیر قطعه ای است که بطور غیر مستقیم با کف زمین در ارتباط بوده و این اتصال با قطعه ای از چوب های ضخیم به نام «خرک» حاصل آمده و «بالشتک» نیز با قرار گیری بخشی از چوب (خرک)بالا و پایین رفتن سنگ ها و در نتیجه کند و تند شدن سرعت آن کمک می نماید و اما قطعه ای که با عث می شود که گندم به طور میزان از انبار آن به پایی سرازیر می گردد وسیله ای چوبی است به نام که روی سنگ آسیا قرار گرفته و از طریق شورنه/ shorroneh از مخزن گندم را به داخل گلوگاه می ریزد.

    طبقه همکف آس خانه نیز شامل فضای محدود است که در آن محل نگه داری آرد ،محل آنباشتن گندم،رشته پلکان منتهی به اتاق فوقانی، سکو و...ایجاد شده و سقف طبقه هم کف با استفاده از خشت به صورت ضربی گهواره ای پوشش یافته و ضربی نیم دایره ای دارد. طبقه همکف در مواقعی که آس خانه تعطیل است به محل نگداری بازو ها و پره ها تبدیل می گردد. آسبادهای خونیک سفلی در مجموع با خشت و سنگ شکل گرفته است.

    «ساختمان این آسبادها به این شکل هستند، یک ستون به طور قائم قرار می گیرد و دو دیوار آن را در جهات جانبی مهار می کنند، به ترتیبی که فضای رو به جنوب آن باز و دو سوم فضای رو به شمال آن بسته است. از بالای ستون و وسط آن یک تیر عرضی عبور می کند، ستون در پایین از سنگ های آسیاب عبور کرده و در جایی که برای آن تعبیه شده است قرار می گیرد. سنگ آسیاب بالایی توسط گوه هایی به ستون متصل می شود و همراه با آن به چرخش در می آید، حال آن که سنگ زیرین در تمام مدت ثابت و بدون حرکت می ماند، ارتفاع ستون به 6 متر می رسد و در بالا پره هایی که توسط نی و تیرههای افقی ساخته شده اند به آن متصلند،از محفظه ای که رو به شمال باز است باد به پره ها برخورد کرده و آن را به گردش در می آورد»

    سایر اطلاعات آسبادهای خوانشرف

    تیر ثابت آسیاب شامل یک تیر چوبی به طول 4.5 تا 5 متراست که معمولا از تنه کاج با چنار استفاده می شود و بدون این قطعه اجزا دیگر آسبادی قادر به اتصال به یکدیگر نیستند. محور آسبادی که فرمی مشابه تیر ثابت آسبادی (سرگازک) دارد با استفاده از دو قطعه چوب کوچک و دو میخ چوبی بلند به (سرگازک) متصل گردیده و به دلیل این که در جای خود بهتر دوران نماید ازچربی حیوانات برای کم کردن استحکاک استفاده می نمایند دربخش هایی از تیر محور حلقه های آهنی متصل میگردد تا از ترک خوردگی چوب جلوگیری نماید، بر سطح تیر شکاف هایی مستطیل شکل پخ وجود آمده تا بازوها در آن قرار گرفته و تثبیت گردد.

    بازو ها که عبارتند از چوب های موازی یکدیگر هستند پره ها را در یک حالت عمودی نگه داشته تا باد 120 روزه بر آن ها وزیده و این نیرو را به بازوها و سپس تیر محور منتقل نماید. گیج بازوها که میخ های بازوها به شمار می روند در داخل سوراخ ها قرار می گیرند که برای نوع کاربری آن ها در تیر محور مکان مخصوصی تعبیه شده است. در آسبادهای بادی خونیک سفلی تمامی پره ها تشکیل شده ازشاخ و برگ درخت خرما و نی ها ی باریک و جگن که به هم بسته شده و بصورت دسته به چوب های باز و محکم می گردد.

    نکات مثبت آسبادهای خوانشرف

    بهتر است بدانید که درحال حاضر آسبادهای ایرانی به شماره 6192 در فهرست پیشنهادی دولت جمهوری اسلامی ایران برای آثار میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

    چه جوری برم ؟

    افزودن راهنمایی مسیر :

    این نزدیکی چی بخوریم ؟
    این نزدیکی کجا‌بمونیم ؟
    این نزدیکی از کجا بخریم ؟

    امکانات و ویژگی‌ها

    امکانات کلی
    مناسب برای بانوان
    پارکینگ/ جای پارک
    مناسب برای کهنسالان
    محل استراحت
    مناسب برای کودکان
    آنتن‌دهی تلفن همراه
    نظر خودتو به دیگران بگو
    تجربه و نظر خودت از سفر رو با ما به اشتراک بذار
    ارسال عکس
    تجربه خودت از سفر رو به بقیه هم نشون بده
    پاسخ سریع دریافت کن
    سوال‌های خودت رو از همسفران و کارشناسان ما بپرس
    پرسش سوال
    Waves Waves Waves

    یه نقطه جدید معرفی کن

    اگه فکر می‌کنی یه مقصد واسه بیرون زدن، سراغ داری و ما معرفیش نکردیم، خودت می‌تونی داخل سایت به بقیه معرفی کنی. دم شما گرم که همراهی.