اسپی مزگت ( مسجد سفید) گیلان

نیایشگاه باستانی اسپی مزگت مربوط به دوره هاي سلجوقي و صفوي است

از وجوه تزیینی بنا كتیبه ای به خط كوفی برجسته در قسمت درونی دهلیز است. این كتیبه به طول 6 متر ، حاوی آیات گچ بری از سوره توبه است و پایین آن نقوش گیاهی برجسته به چشم می خورد.

با توجه به بقایای این ساختمان احتمالاً پلان بنا متشكل از رواق میانی و دهلیزهایی در اطراف بود. عرض این دهلیزها 340 سانتیمتر و ارتفاع آنها از كف حدود 70/ 5 متر است. پایه های رواق ( ایوان ) به صورت هشت گوش و در قسمت فوقانی پایه ، طاق هلالی شكسته وجود دارد.

بهترين زمان براي بازديد از اين جاذبه فصل بهار است.

واژه ایسپیه مزگت به معنای مسجد سپید به زبان تالشي (اسپید) است. واژهٔ مسجد در زبان عربی هم برگرفته از همین واژهٔ کهن ایرانی است.

این اثر در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۹۶ به‌عنوان یکی از آثارملي ايران به ثبت رسیده‌است.

 مسجد اِسپی مَزگت که به عنوان قدیمی‌ترین مسجد گیلان شناخته می‌شود در 22 کیلومتری جنوب تالش در روستای کیشه خاله‌ی شهر رضوانشهر قرار دارد.

در دراز مدت عوامل گوناگون انسانی (نظیر یادگاری، حفاری غیرمجاز، آتش) و طبیعی (سیل، رشد درخت، چرای گاو، زلزله) موجب ویرانی بنای «اسپی مزگت» شده‌اند. ریشه درختان در دیوارها نفوذ کرده و چند ترک بزرگ در دیواره و سقف بوجود آمده‌است. رودخانه سیلابی ديناچال نیز بخشی از جنوب بنا را تخریب و فرسوده‌است.