امامزاده حمزه بن موسی (دهنه شیرین)

امامزاده حمزه بن موسی، از جاذبه های تاریخی و مذهبی در استان خراسان شمالی و شهرستان اسفراین است.

طرح کلی پلان این بنا بسیار ساده است که از یک گنبدخانه و ایوانی در ضلع جنوب غربی تشکیل شده است. هر یک از اضلاع گنبدخانه 5 متر طول دارد و از داخل با گچ اندود شده و در سراسر آن نقوش گیاهی شامل نقوش اسلیمی، ختایی و ترنجهایی نقش شده که در بخش های مختلف با ادعیه و آیات قرآن تزیین شده است. در ترسیم نقوش از رنگ­ زرد، آبی، قرمز، مشکی و رنگ سفید گچ در زمینه استفاده شده است.

در ایوان ورودی بخشی از نقش یک شمایل انسانی و یک آهو دیده می­شود که شاید تمثال مبارک امام رضا و جانور در دام افتاده باشد(ضامن آهو). تنها در قسمت پیشانی و جرزهای طرفین ایوان کاشی کاری دیده می­شود که به استناد کتیبه توسط «حاج قیوم معمار و استاد عباس بنا ساکنین سبزوار» در سال «1348 شمسی» ایجاد شده است.

با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه، فصل های بهار و تابستان، زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.

در بخش ­های مختلف داخل بنا کتیبه ­هایی شامل ادعیه و سوره­های قرآن وجود دارد و داخل تاق نمای شرقی در داخل یک ترنج بزرگ بخشی از دعای ختم ناد علی کبیر به خط ثلث نوشته شده است که به شرح زیر است: «ناد علیا مظهر العجایب تجده عونا لک فی النوائب کل هم و غم سینجلی بعظمتک بنبوتک یا محمد بولایتک یا علی». در مقابل این کتیبه، در تاقنمای غربی ترنج دیگری نقش شده که از نظر ترکیب رنگ (نوشته زرد بر زیمنۀ آبی سیر با رنگ روغن) و نوشته با سایر کتیبه ­ها فرق دارد. متن کتیبه در این ترنج عبارتست از «بلغ العلی بکماله کشف الدجی به جماله حسنت جمیع خصاله صلو علیه واله. سنه 1345 توحیدی». این کتیبه که در 85 سال قبل نوشته شده، ظاهراً جدید ترین نوشته و تزینات در بین نقوش این بناست.

همچنین، در بالاترین بخش دیوارها در امتداد افریزی در زیر رف دیوارها کتیبه­ هایی آیات قرآنی شامل بخشی از آیه 137 سوره بقره «بسم الله الرحمن الرحیم فسیکفیکهم الله و هوالسمیع العلیم»، بخشی از سوره نصر [....افتادگی] جا فسبح بحمد ربک و استغفره ان کان توابا. در ادامه در قاب موازی دیگری سوره حمد و سپس آیه دیگری از قران شامل [....پاک شده­گی] من تحتها الانهار خالدین فیها. تمام کتیبه­ های روی افریز به خط ثلث سفید بر روی زمینه آبی نوشته شده و دور آنها با خط مشکی قلمگیری شده است. کتیبه­ های داخل تاق نماهای شرقی و شمالی به رنگ سفید بر زمینه قرمز و تاق نمای غربی(که ترنج و کتیبه آن جدید تر است) به رنگ زرد بر زمینه آبی نوشته شده است.

این جاذبه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.