بنای حصار و باروی شهر تابران

باروی نیمه ویران تابران به طول هفت کیلومتر بقایای این شهر را در بر گرفته که ارتفاع اولیه آن 9 متر بوده و بر اساس متون 106 نیم برج و حداقل چهار دروازه به نام‌‌ های رزان، رودبار، مرو و نیشابور داشته است.

توس در گذشته به تمام مشهد اطلاق می‌شده ولی امروز تنها به شهر تابران محدود شده و در 24 کیلومتری شمال‌ غربی مشهدِ کنونی واقع است. پس از آن شیبک‌ خان ازبک در صدد آبادانی دو باره این شهر برآمد اما ناکام ماند. بقایای حصار و باروی شهر، کهن ‌دژ، بنای هارونیه، بقایای مسجد جامع تابران، آرامگاه فردوسی و روستاهای توس و اسلامیه در این شهر به چشم می خورد.

حصار و باروی شهر تابران یا کهن دژ، در گذشته شامل ابنیه حکومتی و عمارات شاهی و... بود.البته به استناد یافته‌های باستان‌شناسی عصر طلايی فرهنگ و مدنیت تابران در سده‌های چهارم تا هفتم هجری بوده است و از نظر وسعت در دوران ایلخانان مغول بیشترین گستره را داشت.

بهتر است بدانید که این شهر از نظر معماری و شهرسازی از نوع مدور و یکی از معدود نمونه‌های برجای مانده از شهرهای تاریخی بوده و الگویی از شهرسازی که مشتمل بر کهن‌دژ ارگ و بخش‌های دیگر است.

با توجه به تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد این منطقه، فصل بهار و اوایل پاییز زمان مناسبی برای سفر به خراسان رضوی و بازدید از جاذبه های این استان خواهد بود.

کهن‌دژ شهر تاریخی تابران: در گذشته کهن‌دژ در بر‌گیرنده مجموعه‌ای از بناهای دیوانی و مسکونی بوده که حکمران و امرای شهر در آن مکان مستقر می‌شدند‌. کهن‌دژ تابران در فاصله 250 متری باروی شهر قرار دارد و پیرامون آن را خندقی به طول هزار و 50 متر و پهنای 15 متر احاطه کرده است‌، ورودی این کهن‌ دژ که شامل برج و بارو، خندق و استحکامات دفاعی بوده، بقایای معماری مربوط به دوره سامانیان تا صفویه را شامل می‌شود.

بر اساس کاوش ‌های باستان ‌شناسی در محدوده کهن ‌دژ آثاری ارزشمند از قبیل بنای مدور آجری، مسجد و حمام نیز شناسایی شده است.