خانه - موزه ابوالحسن صبا

بنای موزه ابوالحسن صبا بیش از صد سال قدمت دارد و از خشت‌های مربع شکل با ملات کاهگل ساخته شده است. از ۲۳۰ مترمربع زمین این بنا، شصت مترمربع حیاط است.

بعد از مرگ استاد ابوالحسن صبا و بر طبق وصیت او، خانه‌اش در ۲۹ آبان ۱۳۵۳، توسط دانشکدهٔ هنرهای زیبا به موزه تبدیل شد و همسرش به کمک فرزندان استاد، اشیا و لوازم متعلق به استاد را جمع آوری و به موزه اهدا کردند. این موزه که در سال ۱۳۸۳ به کوشش نوهٔ استاد صبا خویی، که آنقدر پیگیر ماجرای مرمت خانه و موزه شد تا بالاخره کار نتیجه داد به وضعیت فعلی‌اش رسیده مهمان هنردوستان ایرانی است.

موزه صبا به دو بخش تقسيم مي‌شود: بخش اول شامل سازها، لوازم شخصي و آثار استاد از جمله رديف‌هاي موسيقي است‌ و بخش دوم اختصاص به كارهاي دستي خانم صبا - همسر استاد صبا - دارد كه شامل مجموعه تنديس‌هاي مومي و لباس‌هاي محلي و سنتي ايران قديم است‌. چند تابلو رنگ و روغن که تصویر منظره، گل، پرنده و حیوانات است از وی در موزه صبا به یادگار مانده است.

بوي كاغذ مي‌آيد در خيابان ظهيرالاسلام اما صداي ويولن نه. خيابان پير و تكيده و ساختمان‌ها دود زده‌اند. پيدا كردن خانه ابوالحسن صبا اما در اين خيابان آسان‌ترين كار دنياست. ديواره‌هاي خوش‌ريخت خانه سر كوچه صبا از همان دورترها مشتاقان را به‌سمت خود فرا مي‌خواند. آجرهاي قرمز با تردستي تمام روي هم چيده شده‌اند و ساختمان مثل عروسي كه سال‌هاست منتظر ايستاده است آدم را از غم خيابان فرتوت مي‌رهاند؛ از غم انبوه آدم‌هايي كه وول مي‌خورند يا كاغذ مي‌خرند يا چاپ مي‌كنند. موزه استاد ابوالحسن‌خان صبا، در نزدیکی میدان بهارستان، در شمال خیابان ظهیرالاسلام قرار دارد. به مجرد وارد شدن به موزه، حوض پر از آب کوچکی را می‌توان دید که وسط حیاط خودنمایی می‌کند. سمت راست، دالانی است که در اصل، موزه از آنجا و با عبور کردن از مقابل اتاقک نگهبانی، آغاز می‌شود.

در بخش های از این موزه، لباس زن ایرانی دوره باستان، تمام اقشار اجتماعی و نواحی ایران ملاحضه می شود. این عروسک ها به شیوه مومی ساخته شده اند که به روایتی ساخته همسر صبا و یا علی اکبر صنعتی- از نقاشان و مجسمه سازان بزرگ – است. تمامی عروسک های زن این موزه نجابت و مهربانی زن ایرانی را نشان می دهد که مجموعه بی نظیر از فرهنگ ایرانی است. مجموعه خانم صبا نیز به نوعی اولین مجموعه کامل مردم‌شناسی در ایران به شمار می‌رود.

نکته‌ای که موزه صبا را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌سازد، این است که موزه صبا برای اهالی و دوستداران موسیقی ساخته شده است و تنها موزه‌ای است که درباره سازها اطلاعات کاملی می‌دهد و می توان آن را اولین موزه در ارتباط با یک شخصیت موسیقی در ایران دانست.

ویکی پدیا، خبرگزاری ایسنا، خبرگزاری مهر، همشهری آنلاین، پایگاه خبری تحلیلی موسیقی ما