خانه دبیرالملک (خانه فراغت دبیرالملک)

گذر از محله‌های تاریخی تهران و بازدید از خانه‌ها و عمارت‌های تاریخی پایتخت اگرچه جذابیت‌های خاص خود را دارد ولی دانستن این موضوع که خانه‌های تاریخی واقع در بطن محله‌های قدیمی شهر که شاید خیلی از شهروندان با تاریخ آنها آشنایی نداشته باشند، دارای چه نوع کاربری هستند، خود موضوع جالبی است. خانه تاریخی میرزانصرالله‌خان دبیرالملک که توانست حکم ریاست جباخانه تهران را از امیرکبیر بگیرد، یکی از همین خانه‌های تاریخی است. عمارت دبیر الملک تهران حالا چند مدتی است که به عنوان خانه فراغت دبیرالملک میزبان شهروندان است تا مدتی در آن بیاسایند و به تفریح و سرگرمی بپردازند.

میرزا محمد حسین خان فراهانی ملقب به دبیر الملک یکی از مربیان دستگاه مستوفی گری قاجاریه و یکی از کار گزاران آن دولت است. دبیر الملک چهار سال به عنوان منشی میرزا تقی خان وزیر نظام همراه او در ارزنه الروم بوده و در روزگار صدارت امیرکبیر نیز چندین سال منشی گری او را نموده است. دبیر الملک رسانه انتقادی خود را در سال 1278 هجری قمری نوشته ات که حاوی مطالبی در مورد اصلاح حکومت بوده و روی همین اصل درباره اش بدگویی شده و مورد بی مهری پادشاه قرار گرفته است. دبیر الملک از سال 1285 هجری قمری تا ذی الحجه سال 1287 هجری قمری نیابت تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده داشته است.

تصوری که از شنیدن نام خانه دبیرالملک به ذهن متبادر می‌شود، رفتن به خانه‌ای تاریخی با ویترین‌های چوبی، کتابخانه قدیمی نورپردازی‌شده، دیدن اشیای موزه‌ای و لوازم گران‌قیمت در شاه‌نشین خانه است که با کشیده‌شدن یک زنجیر طلایی از بازدیدکنندگان فاصله گرفته‌اند. برخلاف ذهنیت تاریخی از خانه دبیرالملک، وقتی به کوچه فخرالملک در محله عودلاجان تهران وارد می‌شوید، چند ساختمان فرسوده شما را به داخل کوچه راهنمایی می‌کنند و به‌تدریج دیوارهای ساخته‌شده با آجرهای خشتی و نرده‌های فرفورژه رخ‌نمایی می‌کنند. معماری خانه دبیر الملک نشانگر تقارن کامل در آن است. اتاق شاه نشین در مرکز و فضاهای فرعی در پشت و کنار آ‌ن چیده شده است. راه پله ای در پشت فضای شاه نشین ارتباط عمودی را با زیر زمین و راه پله ای دو طرفه در نمای اصلی ارتباط حیاط با همکف را برقرار می کند. تزئینات بنا برگرفته از تزئینات اروپایی است و حکایت از نفوذ معماری غربی در ایران می دهد.

اگر گذرتان به خانه فراغت دبیرالملک خرد، علاوه بر پیشنهادهای جذاب و باحالی که در آن وجود دارد می توانید از کافی شاپ و همچنین بازی اتاق فرار عمارت دبیرالملک هم استفاده کنید و لذت ببرید.

«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر» سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران پورتال محله امامزاده یحیی همشهری آنلاین انجمن اوقات فراغت