مشخصات ساختمان بانک شاهی ایران
ساختمان بانک شاهی ایران یکی از آثار تاریخی محدوده مرکزی شهر تهران محسوب می شود که در سال 1381 با شماره ۷۴۴۰ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده است. این ساختمان هم اکنون در مالکیت بانک تجارت قرار دارد.
تاریخچه ساختمان بانک شاهی ایران
بانک شاهی ایران به عنوان اولین بانک ایران بشمار میآید که در سال ۱۸۸۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریای بریتانیا و به امتیاز دولت ایران تاًسیس گردید. این بانک سالها بعد به بانک بریتانیایی خاورمیانه (BBME) تغییر نام داد و امروزه به نام بانک اچاسبیسی خاورمیانه شناخته میشود.
رویتر انگلیسی با اعطای وام به ناصرالدین شاه قاجار امتیازات بزرگی از وی گرفت که یکی از آنها حق تاسیس بانک بود. در سال ۱۲۶۷ هجری، امتیاز اول لغو شد و امتیاز دیگری به مدت ۶۰ سال که اساس آن تشکیل بانک شاهی و انحصار انتشار اسکناس بود به وی اعطا گردید. این بانک که مقرش لندن و تابع قوانین انگلستان بود، از سال ۱۲۶۹ با فرمان سلطنتی ملکه ویکتوریا، کار خود را آغاز کرد و اولین اسکناس بانکی را در ایران منتشر نمود.
بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹ به فعالیت خود در زمینه نشر انحصاری اسکناس ادامه داد. در این سال توسط رضاشاه پهلوی امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس از سوی دولت ایران به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره خریداری و به بانک ملی ایران واگذار شد.
ویژگیها ساختمان بانک شاهی ایران
بنای قدیمی بانک تجارت واقع در میدان توپخانه که یکی از ارزنده ترین بناهای تاریخی برجای مانده از تهران قدیم محسوب می شود. وجود ستونهای رفیع در فضای داخلی بانک و تلفیق هنرمندانه آن با دورههای تیزه دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، ترکیبی موزون را پدید آوردهاست که شکوه و عظمت معماری هخامنشی را به بیننده یادآوری میکند. کاشی کاری سر در توسط استاد حسین کاشی پز انجام شده است.