مشخصات قلعه بابک کلیبر
قلعه بابک که به نامهاي قلعه بابک، دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم معروف است دژ و مقر سردار تاريخي ايران، بابک خرمدين بوده است كه در هنگام قيام بر عليه دستگاه خلافت عباسي در قرن سوم هجري ساخته شده است. مسافت راه كليبر به قلعه با اينكه از 3 كيلومتر تجاوز نمي كند ولي بسيار دشوار است و به هنگام عبور بايد گردنه ها و گذرهاي خطرناكي را پشت سر گذاشت. قبل از رسيدن به دروازه قلعه و ورود به بناي مستحكم دژ بايد از معبري عبور كرد كه به صورت دالاني است و از سنگ هاي منظم طبيعي شکل گرفته و تنها گنجايش عبور 1 نفر را دارد و دو نفر به سختي مي توانند از آن بگذرند.
فاصله اين معبر تا باروي قلعه در حدود 200 متر است و مقابل آن قرار دارد. از همين نقطه است كه صعوبت راه و ابهت خاص اين قلعه رفيع و موقعيت خيره كننده آن بيننده را به اعجاب وا مي دارد. امتداد بصري معبر در نهايت به دروازه قلعه ختم مي شود و دقيقاً در راستاي آن قرار دارد كه باعث مي شود ورود هر تازه وارد و سپاهي و غيره از طريق دو برج ديده باني در سمت دروازه ورودي قابل رؤيت باشد.
تاریخچه قلعه بابک کلیبر
دژ در زمان ساسانیان ساخته شده و نام خود را از نام بابک خرمدین، رهبر رویارویی با تازندگان (مهاجمین) عرب تا سال ۸۹۳ میلادی، گرفته است. قلعه بابک در ۹ رمضان ۲۲۲ ه ق/۱۵ آگوست ۸۳۷ بدست نیرویهای افشین فتح و ویران شد. قلعه بابک در سال 1345 با شماره 623 در لیست آثار ملی، تاریخی و فرهنگی ایران ثبت شد و مرمت آن از سال 1376 توسط اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی آغاز شد.
به لحاظ سوق الجيشي موقعيت استقرار بنا بر فراز قله به گونه اي ست كه بيست نفر سپاهي قادر بوده اند هجوم يك سپاه صد هزار نفري را مانع شود و تلفاتي هم نداشته باشند، چه تير و كمان و اسلحه معمول زمان را به سربازان و مستحفظاني كه بر بلندي موضع مي گرفتند به جهت بعد مسافت كارگر نمي افتاده است. بدون اين كه قصد اغراق در بين باشد موقعيت مستحكم قلعه و دژ، آن چنان اعجاب انگيز است كه از نبوغ نظامي و آگاهي كامل بنيان گذار آن حكايت مي نمايد.
از همين جا بوده است كه بابك خرم دين و يارانش به مدت بيست و چند سال لشكريان عرب را كه به قصد محاصره و سركوب جنبش او آمده بودند در كوه ها سرگردان و با شبيخون هاي خود آنها را از دم تيغ گذرانده و وادار به فرار مي كردند.
ویژگیها قلعه بابک کلیبر
سنگ، ملات ساروج، آجر و چوب از مصالح استفاده شده در ساخت و تعمیر قلعه بابک بوده است. در طراحی این قلعه، قصر اصلی بعد از ورودی واقع شده و داخل آن تالاری وجود دارد که اطرافش را هفت اتاق پوشاندهاند.
همچنین در شرق ساختمان قصر، بخش آبانبار واقع شده و داخل آن با ملات ساروج پوشیده شده است تا باران و برف زمستانی که در آن ذخیره شده است، به بیرون نفوذ نکند. ساخت آبانبار، راهکاری برای تحمل روزهای گرم تابستان و دسترسی به آب برای مواقع احتمالی محاصره قلعه بوده است. ویرانههایی که در سمت شمال غربی بنا واقع شده، در زمان خود، پلکانی برای دسترسی به بخشهای بالاتر قلعه بوده است. زندان، اصطبل و اتاقهایی در بخش شرقی، از دیگر قسمتهای این بنا است.
سیمای عمومی قلعه بابک کلیبر
شهری دورافتاده و خواب آلود در میان کوههای سر به فلک کشیدهای که قلههایشان در زیر مه غلیظ از دیده پنهان شدهاند. … مکانی است عالی؛ با طراوت و سر سبزی و ورای ذهنیت ما از طبیعت کویری و خشک ایران.[بخش عمده این توصیف مرهون چشمانداز کوهستانی اطراف قلعه است. دامنههای پایین دستی قلعه بخشی از جنگلهای ارسباران هستند، که به علت نزدیکی به مقر اداره محیط بانی در شهر، دست نخورده باقی ماندهاند. زیباییهای طبیعی و ویژگیهای تاریخی دژ بابک از مکانهای سالیانه علاقهمندان بسیاری را رهسپار این منطقه میکند.
زمان مناسب بازدید قلعه بابک کلیبر
بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و تابستان است.
وسایل مورد نیاز قلعه بابک کلیبر
وسایل مورد نیاز برای سفر به قلعه بابک کوله پشتی،کفش مخصوص پیاده روی و طبیعت گردی راحت و مناسب، لباس گرم برای فصول سرد،بطری آب و تنقلات
پیشنهاد ویژه قلعه بابک کلیبر
شرایط استفاده قلعه بابک کلیبر
سایر اطلاعات قلعه بابک کلیبر
بابک خرم دین بزرگ مرد اصیل ایرانی، شیرمردی که ۲۲ سال در برابر تجاوز ننگین اعراب به خاک ایران، مردانه مقاومت و ایستادگی کرد و در نهایت با نیرنگ از پا در آمد. از جنبش های دیگر ایرانیان در برابر اعراب میتوان به مازیار از مازندران، ابومسلم خراسانی و یعقوب رویگر از سیستان اشاره کرد. تلفظ نام بابک به زبان فارسی میانه پاپک بود که به معنای پدر جوان است. پدر بابک اهل تیسفون بود که به آذربایجان کوچید و در پیرامون کوه سبلان زنی را به همسری گزید. بابک در جوانی با شروین پسر ورجاوند سرور گروه مزدکیان تبرستان دیدار نمود.
پس از آن او و مادرش به روستای دیگری در آن پیرامون ها کوچیدند که مردمش از گروه مزدکیان و خرم دینان بودند. پیشوای آنها جاویدان پسر شهرک بود که از آنجا که بابک در تنبور زدن زبردست و توانا بود او را پیش خود نگه داشت. در سال ۲۰۱ هجری قمری بابک از کیش جاویدانی دست کشید و خود بعنوان پیشوای خرمدینان سر به شورش بر علیه اشغالگران عرب گذاشت. خلیفه تازیان به مدت بیست و دو سال سپاهیان فراوانی را برای سرکوب بابک ایرانی گسیل داشت و سرانجام با همکاری یک ایرانی تبار بنام افشین، اعراب بر خرمدینان ایرانی چیرگی یافتند. و او را به سامَرّا نزد خلیفه بردند. خلیفه معتصم دستور داد تا بابک را سوار بر فیل کردند و در شهر بگردانند و در روز پنجشنبه دوم صفر سال ۲۲۳ با بودن امان نامهای که به او داده بودند به دستور خلیفه او را تکه تکه کرده و کشتند.
قرارگاه اصلی بابک خرمدین دژی استوار و سخت گذر بنام دژ بَذ بود که در نزدیکی شهر کَلِیبَر استان آذربایجان شرقی قرار دارد. بابک خرمدین : انسان برای پیروزی خلق شده. او را میتوان نابود کرد ولی نمیتوان شکستش داد. صدها سال از مرگ سربلندی آمیز این انسان آزاده میگذرد.در دامنه ساوالان بدنیا امد در دربار بامر خلیفه مثله اش کردند. او و فرزند برومندش آذر و برادرش عبداﷲ و یاران آزادی خواهش در راه آزادی مردم جان خود را فدا نمودند. ا
فشین زروسیم و قدرت خلیفه را گزینش و به او و مردم خیانت نمود و عنوان خاین را نصیب خود نمود. امروز نام بابک روی نوزادان این سرزمین خودنمائی میکند. هرسال مردم آزاده جهت سپاسداری از فرزند برومند خود راهی قلعه بابک میشوند تا یادش را گرامی دارند.