قلعه خورمیز مهریز

در متون تاریخی از جمله در «جامع مفیدی» آمده است كه «شاه هرمز پسر انوشیروان ساسانی به احداث روستای خورمیز امر فرموده و قلعه ای بر فراز كوه بساخت و نیز در تاریخ جدید یزد آمده كه برای مهرنگار در جنب مهرجرد دهی بساخت و آن را هورمیز نام كرد» و اكنون آن را خورمیز خوانند.

قلعه خورمیز مهریز به عنوان یکی از جاذبه های باستانی و ارزشمند استان یزد شناخته می شود که توجه گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.

قلعه خورمیز مهریز كه متعلق به دوران ساسانی و دوره‌های تاریخی پس از اسلام است بر روی صخره ای از رشته كوه ‏های منفرد شیركوه در روستای خورمیز از محلات مهریز قرار دارد.

از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن در تاریخ 89 خرداد 1378 با شماره 2338 به عنوان یکی از آثار ملی ایران اشاره کرد.

حصار قلعه كه بر روی كوه قرار گرفته است تا دامنه از سنگ‏ های نتراشیده بنا شده و در قسمت‌‏های فوقانی دیوار به ارتفاع تقریبی دومتر ازخشت خام و روكش كاه‏گل می‏باشد. هم‏چنین حصار قلعه دارای هفت برج دیده ‏بانی است كه از تزئینات بیرونی جالب توجهی برخوردارند. داخل قلعه كه تا صدسال پیش در آن سكنی داشتند به نظر می‏ رسد بارها مورد تجدید بنا واقع شده است.

در قلعه چاهی مربع شكل است كه اكنون خشك شده و مردم به آن چاه صاحب‏ الزمان می‏گویند واعتقاد ویژه‏ای به آن دارند چهار برج چهار گوشه و دو برج قرینه یکدیگر جهت طول قلعه ساخته شده است. برج های دیده بانی قلعه در ضلع های شمال غربی و جنوب شرقی دارای تزئینات خشتی به صورت جناغی و چلیپایی می باشند. ارتفاع یکی از برج ها شش متر و قطر داخلی آن 30/3 و قطر خارجی آن هفت متر است. مدخل ورودی دو طبقه است که طبقه اول دارای طاق های هلالی و طبقه دوم دارای طاق جناغی است. در سمت چپ قلعه “چاه سنگی” که معروف به چاه صاحب الزمان است، دیده می شود.

درون اتاق ها و تاسیسات قلعه نشینان، سربازان و نگهبانان بوده که برخی از اتاق ها نی زسه طبقه بوده است. اتاق ها دارای تاقچه‌ها و پنجره‌ها و نورگیرهایی بوده و لبه دیواره های قلعه کنگره ای شکل و دارای تزئینات خاصی است.

با توجه به وضعیت آب و هوایی یزد، فصل های بهار و زمستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه است.