قلعه مچی زابل (قلعه چه)

قلعه مچی زابل یا قلعچه و بناه‌های وابسته به آن در سه کیلومتری شرق حوضدار سیستان و ۶ کیلومتری شهر سوخته و ۷۰کیلومتری جنوب غربی زابل قرار دارد.

به نوشته سیاح خارجی کلنل چارلز شهر را باغ ها و نخلستان های بزرگی احاطه می کرده که امروز به کلی ویران شده است ما در مورد متروک ماندن این منطقه نظرات مختلفی ارایه شده که یک مورد خراب کردن سد قدیم سیستان که به شاهرخ نسبت می دهند، می دانند.

از ویژگی های این جاذبه می توان به ثبت آن در تاریخ ۹ آذر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، اشاره کرد.

با توجه به متون تاریخی و آثار باقی مانده ای چون آثار معماری، سکه و سفالینه های بدست آمده؛ تاریخ احداث قلعه مچی زابل را می توان به دوران صفویه نسبت داد که احتمالا تا اوایل حکومت قاجار مقر و کاخ حکمرانی خاندان رئیسی از حاکمان محلی تمدن جنوبی سیستان بوده اما با مطالعه بر روی سفالینه های سطحی منطقه نمی توان تاریخی قدیمی تر از قرن 6 و 7 هجری برای آن در نظر گرفت.

این قلعه مقر و کاخ خاندان رئیسی، فرمانروایان جنوبی سیستان بوده که از خشت و گل ساخته شده و پلان بنای آن به صورت مربع شکل بوده و از نوع بناهای دو ایوانی است.

ارتفاع ایوان شمالی قلعه مچی زابل از زمین ۱۰ متر و دهانه آن ۵/۷ متر پهنا دارد. در این منطقه باقی مانده یک آسیاب بادی نیز وجود دارد که نمونه‌های آن در دوران اسلامی و در تمام نقاط سیستان وجود داشته و در جنوب غربی این قلعه و به فاصله ۳کیلومتری آن تعدادی تپه کوچک وجود دارد که سفال‌های کشف شده مربوط به دوران پیش از تاریخ است.

در این منطقه کتیبه‌ای از سال ۱۱۳۰ هجری قمری (1717 میلادی) مربوط به میرجعفرخان کشف شده و قلعه مچی زابل در ناحیه ی تاریخی حوضدار در 70 کیلو متری جنوب غربی زابل قرار دارد و از آنجا که در سراسر منطقه نخلستان های فراوانی وجود داشت و مچ نیز به زبان محلی به معنی درخت خرما می باشد قلعه به این نام مشهور شده است

با توجه به وضعیت آب و هوایی سیستان و بلوچستان، فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز زمان مناسب تری برای بازدید از جاذبه های این استان هستند.