مجموعه باقری ها

سرای تاریخی باقری ها (Bagheri Historical House)، در محله سرچشمه گرگان واقع شده و از اواخر دوره قاجر و اوایل دوره پهلوی به جا مانده است.

قدمت این بنا به دوران قاجار بازمی گردد.

بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه فصل بهار و پاییز است.

بنا در فهرست آثار ملی ایران به سال ۱۳۷۹ و خرید ملک توسط سازمان میراث فرهنگی کشور در اسفند ماه سال ۱۳۸۰ به ثبت رسید.

در نزدیکی این جاذبه موزه باستان شناسی گرگان،کاخ موزه گرگان،امامزاده عبدالله،تپه قلعه خندان،مرکز خرید هیرکان قرار دارد به شما پیشنهاد میکنیم از این جاذبه ها بازدید کنید.

خانه از ترکیب متناوب فضاهای باز و بسته و بر اساس نوعی سازماندهی مجموعه‌ای ساخته شده‌است که حیاط‌های تقریباً" غیر هندسی و متعدد، در آن نقشی برجسته بازی می‌کنند.

این بنا در وضعیت فعلی دارای ۷ حیاط با اندازه و فرم‌های گوناگون است که عبارتند از: دو حیاط اندرونی، دو حیاط بیرونی، حیاط هشتی، حیاط مطبخ و حیاط سرطویله که در مجموع با ۴ ورودی به شبکه معابر اطراف بنا راه پیدا می‌کنند.

اگرچه در بررسی فضاهای بسته و مسقف بنا (به ویژه وقتی به صورت جز به جز در نظر گرفته شوند) هندسه و نظمی آشکار در سازماندهی و ترکیب جرزها و بازشوها به چشم می‌خورد، اما در نگاهی کلی به بنا و با درنظر گرفتن مجموعه فضاهای باز و بسته باهم، نقش این هندسه بسیار کمرنگ می‌شود وانتظامی خاص به چشم نمی‌آید.

این موضوع به همراه تفاوت عیان در تناسبات و فرم اجزای به کار گرفته شده در برخی نماهای داخلی و خارجی و نیز شواهد فراوان موجود در بنا، این واقعیت را بیان می‌کند که بنا در یک مرحله ساخته نشده و در مراحل مختلف تاریخی شکل گرفته‌ است.

نحوه پرداختن به مسأله آسایش محیطی و معماری اقلیمی از مسائل شایسته توجه در این خانه‌است. در تابستان‌های گرم و شرجی گرگان، فضای داخلی این خانه شرایط مناسبی برای آسایش محیطی ساکنان پدید می‌آورد و سختی اقلیم را قابل تحمل می‌نماید.

گستردگی خانه و پرهیز از فشردگی فضاها، تعداد زیاد بازشوها، ارتباط بسیار زیاد فضاهای بسته با باز و احاطه اتاق‌ها از ۲ یا ۳ طرف توسط فضای باز، جرزهای قطور و جهت گیری مناسب بنا، از ویژگی‌های معماری اقلیمی در این خانه هستند که رسیدن به هدف آسایش محیطی را با تسهیل و تشدید کوران هوا و دوری از تابش مستقیم آفتاب گرم تابستان به وسیله سقف‌های پیش آمده، ممکن می‌سازند.

هم چنین بام‌های سفالپوش و شیبدار و طره‌ای، و نیز ارتفاع گرفتن کف فضاهای طبقه پایین از سطح طبیعی زمین، ترفندهایی مناسب جهت مقابله با اثرات مخرب اقلیم پرباران و رطوبت سطحی زمین بر بنا به شمار می‌روند.

مصالح به کار رفته در مجموعه باقری متنوع اند: چوب، سفال، آجر، خشت، کاهگل، سنگ، گچ و شیشه عمده این مصالح را تشکیل می‌دهند، اما اوج هنرنمایی معماران و آفرینندگان بخش‌های مختلف بنا در عناصر چوبی مشاهده می‌گردد.

درها، پنجره‌ها، نرده‌ها و شیرسرها اجزایی از بنا هستند که نهایت ظرافت و هنرمندی در خلق زیبا و کارآمد آنان به چشم می‌خورد و در واقع هرکدام به تنهایی اثری هنری و ارزشمندند. علاوه بر این نحوه به‌کارگیری چوب با مقاطع مختلف در عناصر سازه‌ای بنا نظیر پل‌ها، نعل‌ها، تیرها، دستک‌ها و نیز شیرسرها نشان از هوشمندی نسل‌های پیشین در انتخاب و نحوه به‌کارگیری مصالح دارد.

سلامت و استواری بسیاری از این عناصر سازه‌ای که از گزند آب در امان مانده‌اند و سال‌های طولانی از عمرشان می‌گذرد، شناخت معماران خانه را از چوب‌های مختلف و توجه به کیفیت و خواص سازه‌ای انواع آن نشان می‌دهد.