مسجد امام تهران

این مسجد با قدمتی در حدود ۱۸۰ سال از زیباترین مساجد تاریخی تهران است که هم اکنون در دل بازار تهران قرار دارد. در اصلي مسجد (واقع در ضلع شمالي آن) به خيابان پانزده خرداد باز مي شود؛ همچنین سر در غربي مسجد در بازار بزرگ و سر در شرقي آن در بازار بين الحرمين قرار دارد. مسجد امام خميني وسعتي در حدود يازده هزار مترمربع دارد و بر طبق اصول معماري سنتي ايراني ساخته شده است. اين مسجد همچنين مجموعه اي از نفيس ترين آرايه ها مانند گچکاري، حجاري، مقرنس و کتيبه هاي گوناگون و ... در قسمت هاي داخلي و خارجي خود دارد.

بانی این مسجد فتحعلی‌شاه قاجار (۱۲۱۲-۱۲۵۰ هـ. ق) بود و از این رو در آغاز آن را مسجد شاه می‌نامیدند. بنابر شواهد تاریخی این دومین جامع بزرگ تهران بعد از مسجد جامع بازار یا جامع عتیق بود. بنابر کاشی‌نوشته‌ها و کتیبه‌هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت آن سال ۱۲۱۲ یا ۱۲۲۴هـ. ق است. در سال ۱۳۰۷هـ. ق به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار در اصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو مناره در دو طرف گل‌دسته مسجد ساخته شد. بنابراین تکمیل کننده اصلی آنرا می توان ناصرالدین‌شاه قاجار نامید. آنچه در مسجد به وضوح به چشم مي خورد اين است که هنرمندان فراواني از شيراز و اصفهان نيز در ساخت مسجد با معمار اصلي بنا همکاري کرده اند.

مسجد امام خمینی (ره) دارای بنایی چهار ایوانی است که شبستان‌های اصلی آن در جبهه جنوبی قرار دارد و معماری کلی و نیز پاره‌ای از جزییات آن از مسجد وکیل شیراز گرفته شده و در طراحی و ساخت آن مانند سایر ابنیه آن زمان هنرمندان شیرازی دست داشته‌اند. در هريک از دو شبستان بزرگ مسجد دوازده ستون قرار دارد. همچنين دو مناره مسجد در طرفين ساعت ديده مي شوند؛ اين دو مناره با کاشي کاري زيبايشان، به دستور ناصرالدين شاه قاجار به اين بنا افزوده شده اند.

طرح معماري مسجد امام و نيز برخي از جزييات آن از مسجد وکيل شيراز گرفته شده است. معماري اين مسجد از لحاظ وسعت صحن، شبستانهاي زيبا، گنبد عظيم کاشيکاري، طاق نما، غرفه ها و سردر زيبا و چشم نواز است. این مسجد دارای فضایی ست مربعی با تقارن نقطه‌ای و حیاط مرکزی، با چرخشی ملایم نسبت به بافت شهر برای استقرار در امتداد قبله، ۴ ایوان در وسط ۴ ضلع، گنبدخانه در ضلع جنوبی، ۳ شبستان اصلی در کنج هاو حوض مربعی در مرکز حیاط.

پس از به چوب بستن بازگانان، بازاریان در این مجلس تشکیل جلسه دادند که از اتفاقات مهم آغاز جنبش مشروطه است. حاج‌علی رزم‌آرا، نخست وزیر ایران نیز در همین مسجد توسط خلیل طهماسبی ترور و کشته شد. اسدالله لاجوردی نیز که در مغازه‌ای در بازار تهران توسط اعضای سازمان مجاهدین خلق ترور شده بود، (هنگام انتقال به بیرون از بازار) در این مسجد درگذشت.

«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر» سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران خبرگزاری تسنیم ویکیپدیا