مشخصات مسجد جامع جاجرم
مسجد جامع جاجرم از نوع مساجد شبستانی است و پلان آن بسیار ابتدایی و مشابه طرح یک ایوانی است. ورودی بنا در ضلع شمالی آن قرار گرفته که به یک صحن کوچک به ابعاد 5/7×5/7 وصل میشود. در دو ضلع شرقی و غربی صحن مسجد شبستان هایی ساخته شده که هر یک حدود 3 متر عرض دارند.
فضای شبستان ها به وسیله طاق و ضربی پوشش یافته و به وسیله رواق هایی به صحن مرکزی مرتبط می شود. در پشت شبستان غربی یک فضای الحاقی در راستای شبستان اصلی ساخته شده که در فصول سرد سال به عنوان شبستان زمستانی از آن بهره می برده اند. سقف این تالار با طاق های لاچسبان پوشش یافته و در منتهی الیه جنوبی آن محرابی تعبیه شده است.
تاریخچه مسجد جامع جاجرم
قدمت این جاذبه به قرن چهارم هجری قمری مربوط می شود.
شماره ثبت مسجد جامع جاجرم در فهرست آثار ملي: 1580 در حال حاضر کتیبه کاشی های ایوان جنوبی آسیب دیده و کلمه «خمسمائه» از بین رفته است. تحقیقات به عمل آمده در محل نشان می دهد در سال های پیش مسجد کتیبه ای داشته که اشعار روی آن تاریخ مرمت بنا را نشان میداده است. ماده تاریخ درج شده در بیت دوم(کلمه غنج) سال 1034 را بع عنوان تاریخ مرمت بنا ذکر کرده است. احتمالا در نمای ایوان جنوبی مسجد کاشی هایی وجود داشته که تاریخ احداث آن را نشان میداده و بعدها از بین رفته است.
سه کاشی کنونی نیز احتمالا به هنگام تعمیرات از جای اصلی جابجا شده و از هم دور افتادهاند. این کاشی ها که اعتماد السلطنه نیز شرح مفصلی از آن ها ارائه کرده از نظرتکنیک ساخت و رنگ لعاب با کاشیهایی که زمانی درون مقبره علی ابن مهزیار در شرق شهر جاجرم وجود داشته قابل مقایسهاند. بنابراین تاریخ مذکور در آنها (557هـ) به زمان ساخت بنا ارتباطی ندارد.
زمان مناسب بازدید مسجد جامع جاجرم
فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.
زمان مناسب بازدید مسجد جامع جاجرم
فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.
ویژگیها مسجد جامع جاجرم
مسجد جامع جاجرم بر خلاف الگوی رایج مسجد سازی مناره ندارد و در مجموع نمای بیرونی آن ساده و عاری از تزیین است. فقط بر پیشانی ایوان و در محل ورود به گنبدخانه چند کاشی فیروزهای کتیبه دار وجود دارد که به شدت آسیب دیدند. به غیر از این، بیشتر تزیینات در گنبدخانه تمرکز یافته که اغلب شامل تزیینات گچبری، کاربندی ها، قطاربندی در قسمت محراب، لچکی ها و چند کتیبه است. در دوره های متاخر اسلامي (احتمالا صفوی) در برخی قسمت ها روی اندود گچ را با رنگ قرمز اخرايي تزیین کردند.
سیمای عمومی مسجد جامع جاجرم
جهت صحن مسجد جامع جاجرم شمالی-جنوبی است و ضلع جنوبی آن از طریق یک ورودی بلند به فضای گنبدخانه منتهی می شود. محراب مسجد در ضلع جنوبی گنبدخانه، در میانه دیوار جنوبی قرار گرفته و 235 سانتی متر ارتفاع و 85 سانتیمتر عمق دارد. گنبد دایرهای بنا به کمک چهار فیلپوش که راس آن ها به شکل ترکش های خورشیدی تزیین شده بر فضای مربعی گنبدخانه استوار شده است.
در مرکز عرقچین گنبد، نقش یک ستاره 24 پر به طور برجسته کار شده و مصالح بنای مسجد جامع جاجرم از خشت و گل، چوب، سنگ و ملاط گچ است که به احتمال فراون در اصل پوشش کاشی داشته که امروزه به غیر از بخش کوچکی که از آن یاد شد از بین رفته است.
سایر اطلاعات مسجد جامع جاجرم
شماره ثبت مسجد جامع جاجرم در فهرست آثار ملي 1580 بوده و در حال حاضر کتیبه کاشی های ایوان جنوبی آسیب دیده و کلمه«خمسمائه» از بین رفته است. همچنین، تحقیقات به عمل آمده در محل نشان میدهد در سال های پیش مسجد کتیبه ای داشته که اشعار روی آن تاریخ مرمت بنا را نشان میداده. ماده تاریخ درج شده در بیت دوم(کلمه غنج) سال 1034 را به عنوان تاریخ مرمت بنا ذکر کرده و احتمالا در نمای ایوان جنوبی مسجد کاشی هایی وجود داشته که تاریخ احداث آن را نشان میداده و بعدها از بین رفته است.
سه کاشی کنونی نیز احتمالا به هنگام تعمیرات از جای اصلی جابجا شده و از هم دور افتادهاند. این کاشی ها که اعتماد السلطنه نیز شرح مفصلی از آن ها ارائه کرده از نظرتکنیک ساخت و رنگ لعاب با کاشیهایی که زمانی درون مقبره علی ابن مهزیار در شرق شهر جاجرم وجود داشته قابل مقایسه اند. بنابر این تاریخ مذکور در آنها (557هـ) به زمان ساخت بنا ارتباطی ندارد.
مسجد جامع جاجرم در چندین دوره مرمت شده و به نظر می رسد در دوره تیموری تغییرات اساسی در آن به وجود آمده؛ به نحوی که شاکله کلی آن نشان از معماری دوره تیموری دارد.
زمان مناسب بازدید مسجد جامع جاجرم
فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.
وسایل مورد نیاز مسجد جامع جاجرم
زمان مناسب بازدید مسجد جامع جاجرم
فصل های بهار و تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این جاذبه هستند.