مسجد عمادالدوله کرمانشاه

بازار و كاروانسراي عمادالدوله كه از صدها مغازه و حجره تشكيل شده وقف بر مصارف مسجد عمادالدوله کرمانشاه است .

پس از بناي اين مسجد ، باني آن يكي از درهاي حرم حضرت علي ( ع ) را به كرمانشاه آورد و در مسجد نصب كرد و به جاي آن دري از نقره وقف آستانه علوي نمود .

اين درگاه امروزه در مدخل مسجد و بازار زرگرها قرار گرفته ، به « بقايي شاه نجف » شهرت دارد . اين درگاه چوبي متعلق به دوره صفويه است .

این بنا در اواخر قرن ۱۳ هجری قمری و در سال ۱۲۸۵، نزدیک به ۱۵۰ سال پیش به همت «امامقلی میرزا عمادالدوله»، از والیان و مرزداران منطقه در دوران حکومت قاجاریان احداث شده است.

مسجد عمادالدوله به صورت چهارایوانی بنا شده و دارای سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجره های زیاد است.

بر کاشی‌کاری ایوان مسجد، کتیبه‌ای شامل قصیده‌ای با ذکر نام پادشاه وقت (ناصرالدین شاه )، نام سازنده و تاریخ ۱۲۸۵ ه‍.ق (۱۸۶۸ میلادی) جای دارد. بر روی ایوان شرقی صحن مسجد، اتاقکی چوبین ساخته‌اند. ورودی اصلی مسجد از طریق این ایوان شرقی است که با در چوبی بزرگی به راستهٔ زرگرهای بازار کرمانشاه مرتبط می‌شود.

در دیگر مسجد در ضلع جنوب غربی قرار داشته که توسط دالانی به تقاطع بازار زرگرها و بازار حوری آباد متصل می‌شود. این تقاطع زیر بزرگ‌ترین گنبد بازار که به میدان مشهور است قرار دارد.

بیشتر تزئینات کاشیکاری مسجد عمادالدوله را نقوش هندسی و گیاهی به‌صورت انتزاعی و تجریدی تشکیل می‌دهد. این نقوش استحکام ساده و روانی دارد و برگرفته از تزئینات معماری دوران صفوی  و زندیه است. در کاشیکاری این بنا منظره‌های معماری به کار رفته، اما نقوش انسانی به کار نرفته‌است.

بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه اواخر بهار و تابستان است.

پس از ساخت این مسجد، بانی آن یکی از درهای حرم علی را به کرمانشاه آورد و در این مسجد نصب نمود و به جای آن در نقره‌ای دیگری را وقف آستانه علوی نمود. این درگاه که امروزه در مدخل مسجد و بازار زرگرها قرار دارد و به «قاپی شاه نجف» مشهور است، به دورهٔ صفویه تعلق دارد.

در مسجد عمادالدوله یک برج ساعت قرار دارد که در راستای شمال شرقی به جنوب غربی ساخته شده‌است. این بنا از جمله برج‌های ساخته شده در مساجد ایران در اواخر عصر قاجار است، که کاربردی همچون برج ساعت مسجدشاه (امام خمینی)تهران دارد و نشانگر تلاش جامعه در استفاده از تکنولوژی مدرن در اماکن مذهبی ایران است. تکنیک ساخت این برج با تکنیک به کار رفته در مناره‌های تاریخی اواخر قاجار یکسان است. برج ساعت مسجد عمادالدوله در طی سالیان از راستای قائم منحرف شده و طرحی برای تعمیر، مرمت، استحکام‌بخشی و جلوگیری از انحراف بیشتر آن انجام شده‌است.

در هنگام ساخت مسجد عمادالدوله، در پیرامون صحن آن حجره‌هایی برای سکونت طلاب علوم دینی ساخته شد. مطابق با وقفنامه، طلاب دینی بنا بر شرایطی می‌توانند در این مسجد ساکن و به تحصیل اشتغال ورزند. علاوه بر این، بازار و کاروانسرای عمادالدوله نیز که از صدها مغازه و حجره تشکیل شده‌است، وقف بر مصارف این مسجد می‌باشد و طبق پیش‌بینی واقف، تولیت مسجد و موقوفات آن همواره با والی یا حکمران غرب است.