مقبره ابن خفیف

آرامگاه ابن خفیف در خانقاهی كه در سال ۳۷۱ ساخته شده بود قرار دارد. در قرون گذشته مزار شیخ در محوطه وسیعی بود كه زمانی خانقاه و زمانی گورستان بود. در قرن ۶ هجری قمری زنگی بن مودود (حك ۵۶۶ هجری قمری) آرامگاه شیخ را مجددا" ساخت و چند قطعه زمین را بر آن وقف كرد. در قرن ۸ هجری قمری شیخ بهلول فرمانروای شیراز (۷۱۴ و ۷۱۹) قبه ای بر سر تربت شیخ قرار داد.

شيخ كبير ابو عبدالله محمدبن خفيف ملقب به شيخ الاسلام از بزرگترین عرفا و مشایخ قرن سوم و چهارم هجری است. شیخ کبیر در 23 رمضان سال 371 هجری درگذشت و در خانقاهش به خاک سپرده شد.

در زمان كریم خان زند ( ۱۱۶۲ - ۱۱۹۳) گورستان خفیف و قسمتی از خانقاه مسطح شد و به میدان توپخانه و بازار و ارگ تبدیل شد و فقط قبر شیخ در كوچه پشت میدان توپخانه در اطاق كوچكی باقی ماند.

در سال ۱۳۳۷ از سوی اداره باستان شناسی فارس تعمیراتی بر روی آن صورت گرفت. اتاقی كه سنگ قبر در آن قرار داشت حدود ۳۰ سانتیمتر بالا آورده شد و با كاشی فیروزه ای فرش گردید. همچنین برای تهویه فضا و روشنایی اتاق پنجره ای نصب كردند و كف اتاق ورودی با كاشی های سیمانی پوشیده شد. همچنین برای ورود به مقبره درب محكم و مناسبی نصب كردند. نقشه ساختمان جدید توسط مهندس فرزان مهر و زیر نظر مهندس فروغی تهیه و طرح ریزی شده بود. هم اینك سطح مقبره شیخ در حدود ۴۵ سانتی متر بالا آمده و طول و عرضی یكسان به اندازه ۱۴۰ سانتیمتر دارد. ساختمان جدید آجری كه بر فراز آرامگاه واقع شده، سه پله از سطح زمین بالاتر است در كنار ورودی نیز بنایی آجری وجود دارد كه كتابخانه این بناست و عمود بر ان نیز در جبهه مقابل ورودی در اتاق وجود دارد كه متعلق به نگهبان بنا است. در دو سوی آرامگاه دو باغچه وجود دارد كه فضای مابین آنها راهی است كه به آرامگاه ختم می شود. اشخاصی كه در كنار قبر ابوعبدالله خفیف به خاك سپرده شده اند عبارتند از: حكیم متأله، میرزا علی انصاری، محمودشاه اینجو پدر شیخ ابواسحاق اینجو (۷۳۵)، ابوحیان توحیدی، شیخ حسین بن محمدبن احمد معروف به بازیار (۳۹۱)، شیخ ابی احمد فضل بن محمد معروف به ابی احمد كبیر، شیخ ابی احمد حسن بن علی معروف به ابی احمد صغیر (۳۸۴) كه هم اینك اثری از آنها وجود ندارد.