منطقه حفاظت شده البرز مركزی

منطقه حفاظت شده البرز مرکزی ما بین استان های تهران، البرز و مازندران قرار گرفته و طی مصوبه شماره ۴ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۴۶/۷/۱۳ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

منطقه البرز مركزي بدليل وضيعت طبيعي خود و نزديكي به مراكز حكومتي همواره مورد توجه حاكمان وقت بوده كه بنا شدن قصرها ، تفرجگاهها ، مكانهاي استراحتي و شكارگاههاي غني در اين ناحيه از مشخصه هاي آن است . اين منطقه در سال 1346 هجري ، برابر مصوبه قانوني شورايعالي شكارباني و نظارت بر صيد در حدود 398853 هكتارآن بعنوان منطقه حفاظت شده درآمده است. درحال حاضر نيز قسمت جنوبي منطقه در حدود يك سوم ازكل مساحت آنرا شامل ، كه معادل 110000 هكتار بوده و تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست استان تهران است. ازنظر تقسيم بندي رويشگاهي ، قسمت جنوبي البرز مرکزي دراستان تهران جزء ناحيه ايراني- توراني محسوب شده كه يکي ازذخيرهگاه هاي ژنتيکي ايران نيز است. تنوع اقليمي و شرايط خاص اکولوژيک و توپوگرافي منطقه البرز جنوبي شرايط زيست مساعدي را براي زندگي انواع وحوش در اين گستره فراهم آورده است.

منطقه البرز مركزي كه يكي از بهترين الگوهاي زيست محيطي است، بخش قابل توجهي از فون و فلور كشور را در خود جاي داده است. بخشهايي از اين منطقه حفاظت شده تاكنون مورد بررسي كارشناسان و محققان قرار نگرفته است و از ديدگاه تحقيقاتي مكاني بكر به نظر مي رسد كه مي تواند بستر مطالعاتي مناسب براي بررسي جامع علاقه مندان محيط زيست باشد.

شناسايي بيش از 950 گونه گياهي متعلق به حدود 57 خانواده از گياهان اصلي اين منطقه اكولوژيكي كه تعداد كثيري از آنها اختصاصاً در البرز يافت مي شوند، نمايانگر پوشش گياهي بسيار غني و متنوع منطقه و بالاترين گستره پراكندگي در اين عرصه مي باشد كه از قوي ترين فلورهاي گياهي در بين مناطق تحت حفاظت به شمار مي آيد و يكي از ذخيره گاههاي ژنتيكي ايران بوده و ارزش بالايي براي حفاظت دارد. البته غناي گياهي موجود زاييده وضعيت خاص توپوگرافي و اقليمي منطقه است و پوشش در ارتفاعات بالاي 3200 متر از سطح دريا مناسبتر و از تنوع ژنتيكي خاص برخوردار است. کوهستان های این منطقه دارای منابع عظیمی از آب هستند. رودهای بزرگی از این کوه ها سرچشمه گرفته و بعد از تغذیه بسیاری از شاخه های فرعی به دشتها و دره ها سرازیر میشوند و چشم اندازها و مناظر زیبای اکولوژیکی را خلق نموده اند. پوشش گیاهی: حدود ۱۱۰۰ گونه گیاهی در این منطقه شناسایی شده است که بیشتر آنرا گندمیان، بوته زارها، گراس ها، درختچه ها، و درختان تشکیل میدهند.گونه هاش شاخص گیاهی منطقه عبارتند از: ارس، توس، گون، درمنه، گل گندم البرز مرکزی، کاسنی، توسکا، زبان گنجشک، آویشن و گلپر گونه های شاخص جانوری: تنوع اقلیمی و شرایط خاص اکولوژیک و توپوگرافی منطقه شرایط زیست مساعدی را برای زندگی انواع وحوش در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی فراهم آورده است. پستانداران: حدود ۴۸ گونه پستاندار از جمله خرس قهوه ای، کل و بز، مرال، قوچ ومیش، پلنگ، گربه وحشی، گرگ، گراز، تشی، سمور سنگی و… در این منطقه شناسایی شده است. پرندگان: ۱۵۶ گونه پرنده از جمله عقاب طلایی، کبک، کبک دری، تیهو ، شاهین، دلیجه در این منطقه شناسایی شده است. خزندگان و دوزیستان: ۲۶ گونه خزنده از جمله افعی قفقازی، افعی البرزی، مار جعفری و ۷ گونه دوزیست و ۱۷ گونه ماهی در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شناسایی گردیده است. در جریان سرشماری تابستانه ۱۳۹۲ حدود ۱۰۰۰ راس کل و بز و حدود ۱۴ عدد خرس قهوه ای شمارش گردید که با توجه به فعالیت کم خرس در ساعات میانی روز، قطعا جمعیت بیشتری از این گونه ارزشمند در این منطقه زندگی می کند.

طالعات اكولوژيك و عمليات اجرايي در خصوص بررسي ماهيهاي منطقه و تجزيه شيميايي آب و پلانكتون ها و باكتريهاي درياچه از جمله موضوعات مورد علاقه دانش پژوهان مي باشد كه با احداث ايستگاه تحقيقاتي و آزمايشگاهي محيط زيست تسهيلات لازم براي انجام امور پژوهشي فراهم شده كه با يك برنامه ريزي صحيح و منسجم دستيابي به اهداف مورد نظر در زمينه هاي مختلف آموزشي و تحقيقاتي در منطقه آسانتر تحقق مي يابد.

منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در قسمت جنوبی بیشتر بصورت کوهستانی با کوه های سر به فلک کشیده و دره های فراوان و سرسبز و چشم اندازهای زیبا، همچنین رودخانه خروشان و زیبای کرج و آبشارها و چشمه های متعدد، سنگ ها و صخره هایی با اشکال هندسی زیبا است.

مناطق حفاظت شده به عنوان يك منبع ژنتيك و اندوختگاه علمي، آموزشي و پژوهشي براي نسل حاضر و آينده محسوب مي شوند بررسيهاي انجام شده با فاصله بيست سال در منطقه البرز جنوبي، گوياي روند تخريبي منطقه بوده و در يك ارزيابي كلي تفاوت فاحشي را بين جمعيت هاي حيات وحش و پوشش گياهي نشان مي دهد. رودخانه هاي كرج و ولايت رود در محدوده حفاظت شده قرار دارند و به دليل موقعيت خاص تفرجگاهي خود بيش از ساير نواحي مورد تجاوز و تخريب قرار گرفته اند و عليرغم تلاشهاي انجام شده اين روند تخريبي همچنان ادامه دارد، به طوري كه تقريباً تمامي واحدهاي مسكوني، خدماتي و پذيرايي اطراف آنها فاقد سيستم تصفيه بوده، تمام مواد اضافي و غير مصرفي و حتي فاضلاب به طور مستقيم و غيرمستقيم به رودخانه هاي مجاور سرريز و يا در آن تخليه مي شود. ساخت و سازهاي بي رويه و افزايش اماكن و فعاليتهاي واحدهاي نظامي و ارگانهاي مختلف موجبات تشديد آلودگي و تخريب منطقه را فراهم نموده است.

وب سایت دیده بان محیط زیست - ویکیپدیا - وب سایت بیابان ها و کویر های ایران