موزه مردم شناسی رفسنجان

موزه مردم شناسی رفسنجان در در مکانی به نام میدان موزه واقع شده است. این موزه یکی از جالب ترین موزه های مردم شناسی موجود در سطح کشور است که در آن انواع مجسمه، عتیقه جات، دستگاههای بافندگی و ریسندگی، آسیاب های آبی و… وجود دارد. این موزه که حمام قدیمی آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان است، سال‌هاست به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده و آداب و رسوم رفسنجانی‌ها را به نمایش گذاشته است.

باتوجه به اینکه موزه، یک فضای سرپوشیده است، برای بازدید از آن محدودیتی وجود ندارد و در هر چهار فصل می توانید از موزه بازدید کنید.

یک راهروی کوچک با سقفی کوتاه رختکن حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان را به گرمخانه حمام وصل می‌کند، مجسمه‌هایی در سمت چپ این اتاق قرار دارند که آیین و رسوم عروسی رفسنجانی‌ها در دوره قاجاریه را به نمایش گذاشته‌اند. مجسمه‌های زن، لباس‌های رنگارنگ به تن کرده‌اند و سینی‌هایی در دست دارند که پر از گل و سکه و انواع خوراکی‌ها از جمله پسته خوشمزه رفسنجان است.

تعدادی از مجسمه‌های مرد هم لباس محلی بر تن دارند و یک دهل و شیپور در دست دو نفر از آنهاست و یکی از مردها هم یک سینی را بر روز سر گذاشته است، اما در میان آنها، مجسمه‌ای که لباس و کلاه جاهلی به تن دارد بیش از سایر مجسمه‌ها خودنمایی می‌کند.

وسایل سنتی حمام از تخته چوبی حنابندان و سنگ پا گرفته تا شانه چوبی و ظرف‌های مسی هم در قسمتی از حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان به نمایش گذاشته شده است. باز هم مجسمه یک زن را می بینیم که لباس محلی به تن دارد و یک مشک بزرگ در جلوی او قرار دارد.

وسایل مثل شیرآور و شیردان در کنار مجسمه پیرزن رفسنجانی قرار دارد که سفالی هستند و در گذشته از شیرآور برای نگهداری لبنیات و گوشت استفاده می‌کردند و بر روی شیردان هم آب می‌پاشیدند و زمانی که خنک می‌شده، زیر آن، شیر و انواع لبنیات را قرار می‌دادند. به شیرآور و شیردان باید به چشم یخچال های قدیمی نگاه کرد.

خمره تصفیه‌کننده آب، یکی از جالب‌ترین اشیا موجود در حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان است. آب از بدنه خمره تراوش کرده و طی اینن فرآیند، املاح آب گرفته شده و آب تصفیه می‌شود. اگر کسی از شما درباره تصویه کننده طبیعی پرسید خمره های موزه رفسنجان را به او معرفی کنید.

در گوشه دیگری از حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان هم تنور گلی نصب شده است و بر روی آن مجسمه بانویی قرار گرفته که در حال پخت نان محلی رفسنجان به نام کُرنو یا کُرنون است.

در ویترین و طاقچه‌های حمام قریشی هم انواع کلون و قفل در، ظروف مکشوفه از خانه تاریخی حاج‌آقا علی رفسنجان، یکی از نخستین تلفن‌های هندلی وارد شده به رفسنجان به نمایش گذاشته شده است.

حمام آقا سیدمهدی قریشی دارای دو ورودی در سمت راست و چپ است، اما ورودی سمت چپ برای ورود بازدیدکنندگان و ورودی سمت راست برای خروج در نظر گرفته شده است. با طی راهرویی پیچ در پیچ و چند پله وارد سربینه یا رختکن حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان می‌شوم، سربینه حمام، اتاقی بزرگ با حوض هشت ضلعی آبی‌رنگ در وسط، سکوهایی با کاشی‌های سفید و لاجوردی و سقف گنبدی آجرنما است. سربینه‌های حمام‌ها در واقع فضایی هستند که حوض پر آبی در میان آن قرار دارد و دورتادورش را سکوهایی برای نشستن، لباس عوض کردن و یا نماز خواندن احاطه کرده است. اما با گذشت زمان و تبدیل حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان به موزه مردم‌شناسی حالا دیگر انواع و اقسام وسایل و ابزارآلات قدیمی و حتی باستانی و مجسمه‌هایی با لباس‌های سنتی جای آدم‌ها را در این مکان پر کرده‌اند.

روی سکوهای سمت راست سربینه حمام آقا سیدمهدی قریشی رفسنجان دستگاه قدیمی دانه‌بری قرار دارد، دستگاهی که در گذشته با استفاده از آن، دانه را از پسته جدا می‌کرده‌اند. سمت راست سربینه حمام قریشی، مجسمه پیرمرد حلاج را می بینیم و کنارش یک جفت گیوه گذاشته شده و مرد حلاج در حال حلاجی است.

سماور زغالی قدیمی با چینی گل سرخی بست زده شده، اُتوی زغالی، صندوقچه و ظرف سفالی، دوات بافندگی و ریسندگی سنتی، دستگاه کاربافی و تعدادی قالیچه قدیمی کوچک، خمره کوچک نگهداری حبوبات، چرخ ریسندگی، سبد حصیری، چراغ نفتی کوچک، کمد چوبی قدیمی، میزان و ده‌ها شی دیگر هم در موزه به چشم می خورد.

دستگاه چوبی کُتکو هم یکی دیگر از ابزاری است که در این قسمت قرار داده شده است در گذشته از کُتکو برای شستن فرش استفاده می‌شده است.

بلیت این موزه، ۱۰ هزار تومان است.

این موزه سال ۱۳۸۴ تاسیس شده است.

از ساعت ۱۰ تا ۱۸ می توانید از موزه بازدید کنید.

در نزدیکی این موزه، بازار رفسنجان، حمام میرزا (شاهپورعطاری)، سرای معین، آب انبارمرادی، بادگیر معین قرار دارد و می توانید از آنها هم بازدید کنید.