پناهگاه حیات وحش توران

پناهگاه حیات وحش توران دارای دشت های وسیع و مناطق کوهستانی نسبتا مرتفعی است که ارتفاع برخی از آن ها از دو هزار متر بیشتر است؛ همچنین شوره زارهای مجاور کویر نمک با ارتفاع بیش از ۶۰۰ متر از سطح دریا است.

بهتر است بدانيد كه منطقه توران، میزبان تنها یوزپلنگ آسیایی ماده در اسارت دنیا است كه «دلبر» نام دارد.

ذخیره‌گاه زیست کره توران با مساحت ۱۴۷۰۶۴۰ هکتار بزرگترین ذخیره گاه زیست کره ایران است که بعد از سرنگتی آفریقا واقع در کشور تانزانیا دومین منطقه بیوسفر جهان به شمار می آید. توران پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس لقب دومین مجموعه حفاظت شده وسیع ایران را با خود یدک می‌کشد.

احتمالا منطقه توران بیشترین تعداد یوزپلنگ را هم بین مناطق مختلف ایران در خود جای داده‌ است. به جز اینها غزال ایرانی (آهو)، جبیر، پلنگ ایرانی، سیاه‌گوش، گوسفند وحشی، کل‌وبز، گربه شنی، گربه دشتی، گربه پالاس (از انواع نادر گربه‌سانان در ایران)، کفتار راه‌راه، گرگ، شغال زرد، روباه قرمز و شاه روباه از پستانداران شاخص این ناحیه هستند.

این منطقه داراي تابستان هاي گرم و زمستان هاي سرد است بنابراين فصل بهار، مناسب ترين زمان برای بازدید از این مجموعه است.

از پرندگان پارک ملی توران می‌توان به هوبره، کبک، تیهو، بلدرچین، چاخ‌لق، کبوتر چاهی، قمری، دم‌جنبانک ابلق، سبزه‌قبای هندی، باقرقره، سهره سبز، سهره صورتی، چکاوک کاکلی، سنگ‌چشم دم‌سرخ، انواع گنجشک، اردک بلوطی و حواصیل و انواع پرندگان شکاری مانند بحری، دلیجه، عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاه‌بوف، مرغ حق، دال، کرکس مصری، قرقی و انوع سارگپه اشاره کرد.

این منطقه از بهترین زیستگاه‌های زاغ بور نیز به شمار می‌رود. زاغ بور تنها پرنده بومی انحصاری ایران است که در کنار بوته‌های قیچ زندگی می‌کند. ار نظر زمین‌شناسی ساختمانی و رسوبی قسمت کوچکی از شمال منطقه جز زون البرز و بقیه متعلق به ایران مرکزی است. توران از نظر طبقه‌بندی‌های جهانی زیستگاه شاخص علفزار استپی در آسیایه میانه و بیابان کویر خاص کشورهای خاورمیانه محسوب می‌شود.

ارتفاعات مهم منطقه شامل کوه ئهای ماجراد، کوه پیغمبران، سوخته کوه، پر و بال، شوراب الکم، تنگه تاریک و کوه غریبه می شود. از چشمه‌های مهم این منطقه می توان چشمه غریبه، سی تل، افغانی ها، لکم، تلخاب، کال مرا، پرو بال، پونیدر، هنی، نیستانه، بغلو، شاه چشمه، ملحه، بهاندر، چشمه شاه، چشمه ماجراد، چشمه پریه، ابوالیحیی و چشمه عزیز را نام برد. از شهرها و روستاهای مهم که بر ذخیره‌گاه زیستکره می توانند تاثیر گذار باشند می توان به شهر بیارجمند که در ۴۹ کیلومتری غرب منطقه واقع است و روستاهای زمان آباد، ‌احمد آباد،‌ رضا آباد،‌ دستجرد و عباس آباد اشاره کرد.