کاروانسرای میان کتل

کاروانسرای میان کتل در بین مردم به کاروانسرای شاه عباسی نیز معروف است. بنا دارای پلانی به شکل مستطیل و یا ذوزنقه با ابعادی متفاوت است که در حدود 3500 متر مربع وسعت دارد و از این مقدار 2500 متر مربع زیر بنای اطاق ‌ها و بخش‌ هایی است که در اطراق حیاط مرکزی آن قرار دارند . این بنا مانند بسیاری از کاروانسرا های کوهستانی دیگر به دلیل ایجاد امنیت بالا تنها دارای یک در ورودی می ‌باشد که در ضلع جنوبی آن قرار گرفته است . همچنین در قسمت جنوب‌ غربی و در مجاور درب ورودی ، برجک نگهبانی وجود دارد که مشرف به دشت بوده است.

این بنا از بقایای آثار دوره‌ ی قاجاری متأخر است. ساخت کاروانسرا را به دوران صفویه نسبت می دهند.

از نکات قابل توجه این کاروانسرا می ‌توان به استفاده از سنگ مارن ( مالون ) در نمای بیرونی و داخلی و موارد تزیینی بسیاری همچون طاقچه‌ های گچبری شده‌ی متعدد ، ناودان‌ های سنگی ، سنگبری ‌های تزیینی ، طاقچه های سنگی و … اشاره کرد. در بالای در ورودی ، سنگبری زیبایی به شکل نوع خاصی از « ترنج ‌ایرانی » نیز جلوه‌ گر است . کاروانسرای میان‌ کتل پانزدهمین اثر شهرستان کازرون بود که در سال 1379 و با شماره ‌ی 3668 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید .

این کاروانسرا بر روی تپه‌ ای مشرف به دشت سرسبز و زیبای برم ، قرار گرفته است. کاروانسرای میان ‌کتل در مسیر جاده قدیم کازرون ‌ـ ‌شیراز قرار دارد که از زمان نادر شاه افشار به علت رونق بندر بوشهر به عنوان یک بندر نظامی، بسیار مورد استفاده قرار می ‌گرفته است. بنا از لحاظ معماری به صورت چهار ایوانی با حیاط مرکزی ساخته شده است . در مرکز اضلاع شرقی و غربی دو حجره‌ی بزرگ و همچنین 2 حجره ‌ی کوچک در هر دو سوی این قسمت ‌ها قرار دارد ( دارای 2 حجره ‌ی کوچک و 2 حجره‌ ی بزرگ ) . در اضلاع شمالی و جنوبی نیز چهار حجره‌ی کوچک وجود دارد . اصطبل نگهداری احشام نیز در بخش جنوب‌ غربی آن قرار دارد که از طریق دالانی وسیع به محل درب ورودی مکان متصل می‌ شود . آب‌ انبار این بنا نیز در ضلع شمالی آن قرار دارد که در این قسمت نیز با حوضچه ‌ای تمام سنگی برخورد می ‌کنیم . در قسمت جنوب ‌شرقی نیز مکانی قرار دارد که دیواره‌ های آن تماماً از سنگ مالون است و متأسفانه بخش‌ های زیادی از آن فرو ریخته است. از آنجا که این بخش دارای تزئینات و مصالح خاص خود بوده و همچنین دیدی بسیار زیبا نسبت به منطقه‌ ی دشت ‌برم داشته به احتمال زیاد به عنوان بهار خواب مورد استفاده قرار می ‌گرفته است .

شهرداری شیراز - همشهری آنلاین - دانش نامه ویکی پدیا - خبرگزاری میراث فرهنگی