گنبد نمکی کنارسیاه

گنبد نمکی کنار سیاه از گنبدنمکی های ارزشمند و تماشایی موجود در استان فارس است که با وسعتی حدود 37/5 کیلومتر مربع دارای ارتفاع بیشینه 1900 و کمینه 1500 متر از سطح دریا است. حداکثر ارتفاع آن از زمین در شمال شرق 1483 متر و حداقل ارتفاع آن در جنوب غرب 700 متر است. بخش شمالی گنبد نسبت به بخش جنوبی ارتفاع بیشتری دارد.

از نظر ساختاری این گنبد شبیه به یک بیضی است که قطر بزرگ آن در جهت شمالی جنوبی است و در انتهای غرب تاقدیس کوه سرمه به سطح زمین می رسد.

چشمه های آب شور و آب معدنی از جمله پدیده های کارستی است که در داخل و اطراف این گنبدنمکی وجود دارد. کارن های شیاری، لغزش، درزهای نمکی که بعضی منشا تکتونیکی و بعضی دیگر بر اثر انحلال به وجود آمده است، غارها، گالری های انحلالی، ستون های انحلالی که به نام دودکش جن معروف هستند و .... از فرم های مهم کارستی در منطقه محسوب می شوند.

کوه جهانی یکی از بزرگترین برون رانی های فعال نمکی در کوه های زاگرس است و نمک از حدود 4 کیلومتری زیر سطح دریا تا 1.5 کیلومتری بالای سطح دریا افزایش می یابد. این توده نمکی از برون رانی های نسل سوم نمک هرمز در زاگرس کنونی است.

تعدادی آبراهه فصلی در اطراف گنبد نمکی وجود دارد. در یال جنوب غربی تاقدیس آغاز، سه چشمه به نام نارک، کنار سیاه و منگرک وجود دارد. آب چشمه های کنار سیاه و منگرگ در اثر تماس با گنبد نمکی کنار سیاه آلوده و شور شده اما آب چشمه نازک شیرین است.

وجود معدن در نزدیکی گنبد نمکی فیروزآباد گفت: متاسفانه وجود معدن و یک جاده در اطراف این گنبدنمکی به عنوان مشکل اساسی برای ثبت آن عنوان شده، از این رو تاکنون این گنبدهای با ارزش ثبت جهانی نشدند.

هنگام بازدید از این منطقه، کفش مخصوص طبیعت گردی، عینک ضدآفتاب، کرم ضدآفتاب، کلاه، آب آشامیدنی، خوراکی‌های لازم، کمک‌های اولیه و کیسه زباله همراه داشته باشید.

نمونه های آب و رسوب در فصل تر(اسفند 85) جمع آوری شد. PH آب ، دما و EC در محل اندازه گیری شد و نمونه ها پس از آماده سازی به روش ICP-MS آنالیز شدن. به نظر می رسد که آلودگی موجود در آب و رسوبات منطقه گنبد نمکی کنار سیاه از نوع آلودگی های پراکنشی باشد، که به صورت هرز و رواناب و متشکل از مواد شیمیایی، رسوبات و فلزات سنگین است که از نقاط مختلف گنبد و ابشویی کانی های مختلف و آزاد شدن عناصر سمناکآن حاصل شده اند و به افزایش غلظت این عناصر در آب و رسوبات رودخانه منجر می شوند. بنابراین اصلی ترین منبع عناصر بالقوه سمناک در منطقه فرایندهای زمین زاد است.

فقط تعدادی از کشورها،‌ کوه نمکی دارند که آنها هم کوچک هستند. به عنوان نمونه اسپانیا و فلسطین از جمله‌ این کشورها هستند اما هیچکدام گنبد نمکی به ارتفاع و بزرگی کنارسیاه ندارند.

در صورت ثبت جهانی شدن گنبد نمکی کنارسیاه، این منطقه می تواند در جذب گردشگر و همچنین اشتغالزایی و نمک درمانی شرایط خوبی را فراهم کند.

نتايج تجزيه و مقايسه داده ها نشان داد که تاثير گنبد کنار سياه بر روي خاک هاي منطقه از لحاظ درجات مختلف شوري يا سديمي تاثير شديدي نبوده و بيشترين مقدار تغييرات مشاهده شده در زمين هاي کشاورزي صورت گرفته و اين به دليل آبياري با آب هايي است که کيفيت آن ها به نحوي تحت تاثير گنبدهاي نمکي منطقه قرار گرفته است.

از آنجا که اين تغييرات در خاک هاي کشاورزي مي تواند سبب از بين رفتن فعاليت هاي کشاورزي و اقتصاد منطقه شود بنابراين بايد اصلاح اين اراضي براي ادامه فعاليت هاي از اين دست در اولويت قرار گيرد. گنبدنمکی«کنارسیاه» در فارس آنقدر درجهان ارزشمند است که یونسکو را برای ثبت جهانی اثر به سمت خود جلب کند اما نه تنها هیچکس اقدامی نکرد بلکه راهسازی های منطقه، شانس ثبت جهانی گنبد را نیز کاهش داد.

با توجه به وضعيت آب و هوايي استان فارس، فصل بهار و پاییز مي تواند زمان مناسبي براي بازديد از اين جاذبه باشد.