به گزارش بزنيم بيرون ،از ايين و اداب مردم غيور کرمانشاه ، ابتدا درباره گويش مرمان اين استان صحبت خواهيم کرد .
زبان و گويش
زبان اهالي کرمانشاه کردي است، زبان کردي خويشاوند نسبي زبان فارسي است زيرا اشتراک قواعد دستوري و ذخيره لغوي زبانهاي ايراني نتيجه خويشاوندي نسبي آنها است. زبان کردي که شاخهاي از زبان شمال غربي ايراني ميانه است به علت داشتن ادبيات مکتوب اهميت خاصي دارد. با اين حال نفوذ زبانهاي ديگر در اين زبان قابل توجه است. زيرا از زبان هاي عربي، ارمني، ترکي و فارسي لغات بسيار در آن راه يافته است. سابقه تاريخي کردها و پراکندگي آنان موجب پيدايش گويشهاي بيشماري شده است.
آداب و رسوم مردم کرمانشاه براي تحويل سال نو
از روزها قبل از فرارسيدن نوروز، مردم استان کرمانشاه با خانه تکاني و گردگيري خود را براي برگزاري اين جشن باستاني مهيا ميکنند.چند ساعت قبل از تحويل سال نو، سفره هفت سين را باشکوه و جلوه خاصي در خانه هاي خود مي چينند و در کنار قرآن و آينه و شمعدان و تنگ و ماهي و ميوه و شيريني، هفت سين را که اغلب شامل سبزه، سير ، سرکه ، سمنو ، سماق ، سنجد و سيب است را ميگذارند.
نان برنجي که از شيريني هاي سنتي و سوغات کم نظير کرمانشاه است با عطر و طعم روغن کرمانشاهي، همواره در ميان سفرههاي هفت سين به چشم مي خورد و زيبايي خاصي به سفره هفت سين کرمانشاهي مي بخشد.
آداب و رسوم مردم کرمانشاه در گذشته
در گذشته آداب و رسومي از جمله قاشق زني، شال اندازي و يا بوته جمع کردن و روشن کردن آتش بربام خانه ها در کرمانشاه مرسوم بود که امروز اغلب اين مراسم در برخي از روستاها انجام ميشود.
در برخي مناطق روستايي استان کرمانشاه هنوز هم در روزهاي نوروز در پشت بامهاي خود به احترام زرتشت و آئين ايران باستان آتشهاي بسياري را روشن مي کنند و باور دارند آتش مايه پاکي و برکت و نور خداوند است، در شبهاي نوروز شال اندازي تا نيمههاي شب ادامه دارد و افراد خانواده در شب اول سال پلو مي خورند و براي روز ديگر نگهداري ميکنند، اين کار براي اين است که سال جديد برايشان پربرکت باشد.
آداب و رسوم مردم کرمانشاه در مناطق روستايي
در مناطق روستايي هم سفره نوروزي را باشکوه بسيار در کنار نان برنجي، ماست، گندم و تخم مرغ مهيا مي کنند.
اهالي خانه با لباسهاي نو در خانه هستند و باور دارند روان نياکانشان در نوروز شاهد رفتار و نوع پوشش آنهاست.
مردان با شليک گلوله در ساعت تحويل سال شادماني خود را از آغاز سال جديد ابراز ميکنند.
پس از تحويل سال مردم براي ديد و بازديد به خانه همديگر مي روند که خانه سادات در اولويت است؛ همان شب پولي به نام "ته کيسه " به عنوان نماد برکت از بزرگان مي گيرند.
در روستاها معمولا تخم مرغهايي براي عيدي به افراد خانواده هاي يکديگر مي دهند.
آداب و رسوم مردم کرمانشاه در ماه محرم
آيين سياه پوشي يکي از آيين هاي شهر کرمانشاه است مردم سياهپوش کسي مي شوند که پس از 1400 سال هنوز خونش مي جوشد.
از آيين هاي بسيار قديمي ماه محرم که هنوز هم در کرمانشاه جريان دارد مراسم تعزيه خواني خواني است که به نوعي آگاهي يافتن از واقعه کربلا و نمايش وقايع ومصيبتهاي واقعه عاشورا است
انجام مراسم تعزيه در گذشته چنين بود كه در دهه اول محرم با حضور حكمران وقت در محوطه سبزه ميدان، واقع در مقابل ديوانخانه حكومتى، مردم و دسته هاى عزادار گردهم مى آمدند و به عزادارى مىپرداختند. مراسم در فضاى باز و با شكوه تمام آغاز و تا پايان روز ادامه مى يافت.
در يكى از روستاهاى پيرامون كرمانشاه به نام «كندوله»تعزيه هابا گويش و عرف محلى نيز اجرا مى شود.
از آداب ويژه مجالس عزادارى در برخي از مناطق استان نواختن چمرى است. همراه با شيون گرم مرد و زن، ساز و دهل نواى «واى واى» مىنوازد و همراه چمر، نواى ويژه «چمرى» را اجرا ميكند.
و در بين ايلات و طوايف كرمانشاه وقتى شخصى فوت ميكند بستگان جمع ميشوند و همگى لباس سياه مىپوشند و لباس خود را گِل مىگيرند.
در کرمانشاه هم مردم دسته هاى سينه زنى و زنجيرزنى مختلف تشكيل مى دهند از دير زمان از طرف مردان بزرگ تكايايى جهت برگزار كردن اين مراسم در كرمانشاه به وجود آمده است كه آنها را تزيين كرده و براى انجام مراسم آماده مى كردند
تهيه انواع غذاها و شربت هاي نذري مانند حليم، شعله زرد، حلوا و شربت در ميان عزاداران از ديگر آيين هاي اين شهر است.