انتخاب استان
24 آثار طبيعي و تاريخي که ثبت جهاني شدند (1398/06/10)
به گزارش بزنيم بيرون ، کشورهاي عضو يونسکو هر سال فهرستي از آثار تاريخي، فرهنگي و طبيعي خود را براي ثبت به عنوان ميراث جهاني به سازمان يونسکو معرفي مي‌کنند و حفاظت و نگهداري از سايت‌هاي ثبت شده در فهرست آثار جهاني يونسکو برعهده تمامي کشورهاي عضو خواهد بود.
در حال حاضر 24 اثر فرهنگي و طبيعي در کشورمان ثبت جهاني شده و در فهرست جهاني يونسکو قابل رؤيت است؛ امسال نيز پرونده 2 اثر ديگر به يونسکو ارسال شده که يک اثر آن طبيعي و يکي ديگر فرهنگي است.
براساس قوانين هر کشور مي‌تواند سالانه يک ثبت جهاني داشته باشد. با ثبت مکان‌هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي در سازمان جهاني يونسکو، ديگر تمامي مردم دنيا بايد از آن اثر حمايت کنند و اين فارغ از هر نوع دولت، مذهب و نژاد است و آن اثر جهاني به تمامي انسان‌هاي زمين تعلق دارد.
جنگل هاي هيرکاني
آخرين ثبت جهاني ايران مربوط به جنگل‌هاي هيرکاني است که به عنوان دومين اثر طبيعي ايران بعد از بيابان لوت در فهرست يونسکو به ثبت رسيده است. اين جنگل در حال حاضر 296 گونه پرنده و 98 گونه پستاندار دارد. جنگل‌هاي هيرکاني در 5 استان خراسان شمالي، سمنان، گلستان، مازندران، گيلان و در حاشيه جنوبي درياي خزر گسترش يافته است.
چغازنبيل اولين ثبت جهاني ايران
در حال حاضر چغازنبيل که در شهر تاريخي شوش واقع شده و مربوط به 1250 سال پيش از ميلاد مسيح است و يک پروژه عظيم و نيمه تمام است به عنوان اولين ثبت جهاني ايران مطرح است.
پرسپوليس
پرسپوليس که در استان فارس واقع شده به عنوان دومين ميراث جهاني کشورمان ثبت جهاني شده که مربوط به سال 518 پيش از ميلاد مسيح توسط کوروش اول بنا شد است و پرسپوليس پايتخت امپراطوري هخامنشي بوده است.
ميدان امام در اصفهان
مجموعه ميدان امام در اصفهان نيز يکي ديگر از آثار ثبت جهاني کشورمان است که در سال 1979 ميلادي جزو ميراث جهاني يونسکو معرفي شد.
تخت سليمان
تخت سليمان نيز که در شمال غربي ايران و در منطقه کوه‌هاي آتشفشاني ايران واقع شده است چهارمين اثر ثبت جهاني است که در سال 2003 در فهرست يونسکو قرار گرفت.
پاسارگاد
پاسارگاد که اولين پايتخت سلطنتي هخامنشيان بوده و در استان فارس واقع شده است به عنوان پنجمين ثبت جهاني ايران در سال 2004 در فهرست جهاني يونسکو بوده است.
ارگ بم
ارگ بم نيز در استان کرمان واقع شده که بزرگترين سازه خشتي در جهان بوده است که در سال 82 در اثر زلزله به طور کامل از بين رفت ولي اين مجموعه نيز يکي ديگر از آثاري است که ثبت جهاني شده است.
سلطانيه
سلطانيه و گنبد خشتي آن که به گنبد سلطانيه معروف است يکي از معماري‌هاي شاخص کشورمان مطرح مي‌شود که در سال 2005 در فهرست جهاني يونسکو ثبت شد.
بيستون
بيستون نيز از ديگر آثار فرهنگي کشورمان است که در سال 2006 به ثبت جهاني رسيد و اين اثر تاريخي در دوره حکومت هخامنشيان ساخته شده است.
کليساي ارامنه
کليساهاي ارامنه نيز که در شمال غربي ايران و شامل 3 کليسا است از ديگر آثار تاريخي کشورمان محسوب مي‌شود و در سال 2008 به ثبت جهاني سازمان يونسکو رسيد.
سازه هاي آبي شوش
سازه‌هاي آبي شوشتر که نبوغ و هوش خلاقانه ايرانيان را نيز نشان مي‌دهد در سال 2009 به ثبت جهاني يونسکو رسيده است که آب مورد نياز باغ‌ها و کشت و زرع مردم را تا مساحت حدود 40 هزار هکتار تامين مي‌کند.
بازار تاريخي تبريز
يکي ديگر از آثار ثبت جهاني کشورمان مجموعه بازار تاريخي تبريز است که يکي از مهمترين مراکز تجاري در جاده ابريشم به حساب مي‌آيد و اين بازار نمونه موفق و زنده‌اي از سيستم تبادلات کالا در ايران قديم بوده و بازتاب فرهنگ اصيل ايراني است. اين بازار تاريخي نيز در سال 2010 به ثبت جهاني رسيده است.
خانقاه شيخ صفي الدين اردبيلي
خانقاه شيخ‌صيفي‌الدين اردبيلي بنايي است که با معماري سنتي ايراني احداث شده است و نمونه کاملي از معماري اسلامي مصادف با قرون وسطي محسوب مي‌شود و در سال 2010 به ثبت جهاني سازمان يونسکو قرار گرفت.
باغ هاي ايراني
9 باغ ايراني از جمله پاسارگاد، فين کاشان، ارم شيراز، شازده کرمان، عباس‌آباد مازندران، دولت‌آباد يزد، اکبريهبيرجند، چهل ستون اصفهان و پهلوان‌پور مهريز نيز در سال 2011 ثبت جهاني سازمان يونسکو شده است.
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان که در مرکز تاريخي اين شهر واقع شده است نيز بيش از 20 هزار متر مربع مساحت دارد و اولين بناي اسلامي محسوب مي‌شود که با الهام از معماري کاخ‌هاي ساساني ساخته شده و يک نوآوري در معماري محسوب مي‌شود و در سال 2012 ثبت جهاني شد.
گنبد کاووس
گنبد کاووس که تلفيقي از تکنولوژي در معماري اسلامي است برجي به بلنداي 53 متر است که در شهر گرگان واقع شده و اين برج تنها بناي بازمانده از حملات مغول‌ها در قرن 15-14 ميلادي است.
کاخ گلستان
کاخ گلستان که در دوره قاجار ساخته شده است و يکي از قديمي‌ترين ساختمان‌هاي تهران محسوب مي‌شود در سال 2013 به ثبت جهاني رسيده است.
شهر سوخته
شهر سوخته که در چهارراه مواصلاتي مسيرهاي تجاري عصر برنز با فلات ايران واقع شده است نيز ديگر اثر تاريخي کشورمان محسوب مي‌شود که در سال 2014 به ثبت جهاني رسيده است. اين شهر حدود 3200 سال قبل از ميلاد مسيح ساخته شده و جمعيت بسيار بالايي در آن زندگي مي‌کردند.
شهر شوش
شوش که در جنوب غربي ايران و در حاشيه کوهستان زاگرس واقع شده است نيز در سال 2015 به ثبت جهاني رسيده است.
روستاي ميمند
ميمند نيز در سال 2015 به ثبت جهاني رسيده است که به عنوان يک ييلاق و قشلاق محسوب مي‌شد و عشاير آن در غارهايي که با دست کنده شده بودند، گذران زندگي مي‌کردند.
قنات هاي ايراني
قنات ايراني نيز يکي ديگر از ثبت جهاني کشور محسوب مي‌شود که در سال 2016 در فهرست جهاني يونسکو به ثبت رسيد.
دشت لوت اولين ثبت جهاني طبيعي در کشور
بيابان لوت به عنوان اولين اثر طبيعي کشور در سال 2016 به ثبت جهاني رسيد و داراي چشم‌اندازهاي طبيعي ارزشمند و زيبايي است.
شهر يزد
شهر تاريخي يزد نيز که داراي سيستم قنات، خانه‌هاي سنتي،بازارها، حمام‌ها، مساجد، معبد زرتشتيان و باغ دولت آباد نيز به عنوان يک شهر تاريخي جزو ميراث جهاني در سال 2017 قرار گرفته است.
مجموعه باستاني ساساني نيز در سه شهرستان فارس، فيروزآباد، نيشابور و سروستان قرار گرفته است که شامل کاخ‌ها و ساختار‌هاي شهري است که در دوره هخامنشي ساخته شده است و اين مجموعه تاريخي نيز در سال 2018 ثبت جهاني شد.
در سال 2019 نيز ايران پرونده‌هايي را به سازمان يونسکو براي ثبت جهاني ارسال کرده است.
محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري فارس، اظهار داشت: در سال 2019 دو پرونده اورامانات کردستان و کاروانسراهاي ايراني را در سپتامبر به يونسکو براي ثبت جهاني ارسال مي‌کنيم تا ايرادات آن را براي ما ارسال کنند و در نهايت يک پرونده بر اساس سياست‌گذاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به يونسکو براي ثبت جهاني ارسال خواهد شد.
وي خاطرنشان کرد: ما سالانه تنها يک سهميه براي ثبت جهاني در يونسکو داريم که تاکنون توانسته‌ايم از اين ظرفيت به خوبي استفاده کنيم.
اورامانات کردستان
روستاي اورامانات تخت در جنوب شرقى شهر مريوان در استان کردستان قرار دارد که بوسيله جاده‌اى به طول 75 کيلومتر به شهر مريوان متصل مى‌شود.
اين روستا را هزار ماسوله نيز مى‌نامند. زيرا معمارى آن همانند ماسوله است. حياط هر خانه بام خانه‌اى ديگر است، اما با وسعتى بيشتر.
معمارى اورامانات و سرسبزى اين منطقه کوهستانى روياى پله‌هايى به سمت بهشت را متصور مى‌کند. خانه‌هاى اين روستا با سنگ و اغلب به صورت خشکه و به صورت پلکانى ساخته شده است. مردم منطقه معتقدند اورامانات تخت زمانى شهرى بزرگ بوده و مرکزيتى خاص داشته به همين دليل از آن به عنوان تخت يا مرکز (حکومت) ناحيه‌اى اورامان ياد مى‌کرده‌اند.
تهيه اطلس باستان شناسي اورامانات
پويا طالب نيا، مدير پايگاه منظر فرهنگي، تاريخي اورامان گفت: بيش از ۵۰۰ اثر باستاني مربوط به دوران پارينه سنگي تا اواخر دوران اسلامي در منطقه اين منطقه تاريخي شناسايي شده است.
وي اضافه کرد: پايگاه منظر فرهنگي، تاريخي اورامان درصدد است از خروجي اين مطالعات که در راستاي تدوين پرونده ثبت جهاني اورامان مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اطلس باستان شناسي منطقه اورامانات را تهيه و تدوين کند.
مدير پايگاه منظر فرهنگي، تاريخي اورامان گفت: اين منطقه تاريخي از جغرافياي فرهنگي و تاريخي وسيعي برخوردار بوده و به همين دليل نيز پراکندگي آثار شناسايي شده آن در بيش از ۸۰ روستاي منطقه اروامانات در شهرستان‌هاي سروآباد، کامياران و سنندج است.
طالب نيا يادآور شد: ثبت جهاني اورامان گامي بلند براي توسعه استان است و بدون ترديد با ثبت جهاني اين منطقه، اورامان از حمايت‌هاي سازمان جهاني يونسکو بهره‌مند مي‌شود.
کاروانسراهاي ايراني
يکي ديگر از پرونده هايي که براي يونسکو براي ثبت جهاني ارسال شده است مربوط به کاروانسراهاي ايراني است که در شهرهاي مختلف کشور داير شده که از جمله آن کاروانسراي سعدالسلطنه در قزوين و يا قلعه خرگوشي در يزد است.
به گزارش خبرگزاري فارس، خيلي از آثار ملي و بين‌المللي ما چه در حوزه ميراث تاريخي و چه در حوزه طبيعت دستخوش تغييراتي قرار گرفته است و يا در حال تخريب است. بنابراين با ثبت ملي و جهاني اين آثار مي‌توانيم از فرهنگ، قدمت و ميراث تاريخي کشورمان حمايت و حفاظت کنيم.
