انتخاب استان
تالاب‌هاي چهارمحال و بختياري؛ جاذبه‌هايي با ارزش طبيعي (1395/04/30)
به گزارش بزنيم بيرون ، تالاب‌ها، محيط‌هايي هستند که مشخصاتشان چيزي ميان خشکي و آب است، تالاب‌ها ممکن است همواره داراي آب و يا اينکه گاه خشک و گاه آبدار باشند، برخي تالاب‌هاي نزديک دريا نيز با جزر و مد تغيير وضعيت مي‌دهند.
استان چهارمحال و بختياري داراي شش تالاب مهم است که اين تالاب‌ها نقش حياتي براي بسياري از جانوران و پرندگان دارد.
ويژگي بارز و مهم اين تالاب‌ها نسبت به ساير تالاب‌هاي ايران قرار گرفتن آن‌ها در ارتفاع بيش از دو هزار متري است.
وجود آب‌بندها، باتلاق‌ها و تالاب‌هاي طبيعي در اين منطقه سبب شده است تا هزاران پرنده بومي و مهاجر در اين زيستگاه‌ها به‌طور دايم و موقت زندگي کنند.
واقع شدن تالاب‌هاي چهارگانه چغاخور، گندمان، علي آباد و سولقان و دو تالاب چال تر و چال خشک در گستره چهارمحال و بختياري شرايطي ويژه و منحصر به فردي را براي اين قطعه از طبيعت کشور به لحاظ ارزش‌هاي زيست محيطي و ظرفيت‌هاي اکوتوريسمي به ارمغان آورده است.
تالاب‌هاي که به صورت زنجيروار از ضلع جنوبي شهرستان بروجن، در امتداد کوه کلار به طرف غرب منطقه گسترده شده و با ايجاد يک مجموعه بزرگ زيستي، زيستگاه‌هاي کم همتاي پرندگان مهاجر و ماهيان منحصر به فرد است.
اين مجموعه تالابي بزرگ و ارزشمند، چهارمحال و بختياري را به يکي از شاه راه‌هاي عبور پرندگان مهاجر و آبزي از کشورهاي اروپايي و روسيه و استان‌هاي شمالي کشورمان به سمت کشورهاي حوضه خليج فارس تبديل کرده است.
تالاب بين‌المللي چغاخور در ارتفاع حدود دوهزار و 270 متري از سطح آب‌هاي آزاد واقع شده‌است، از زيباترين و بزرگترين تالاب‌هاي استان است که رشته کوه کلار با قله سه هزار و 830 متري از سمت جنوب غربي مشرف بر آن است.
مساحت آبي تالاب از 960 هکتار قبل از احداث سد بر روي آن به يک هزار و 500 هکتار بعد از احداث سد افزايش يافته، مساحت منطقه شکار ممنوع تالاب، دوهزار و 500 هکتار است.
متوسط طول تالاب، پنج هزار و 400 متر و عرض آن بين 250 تا 400 متر در بخش‌هاي مختلف متغير است، پيش از احداث سد به حدود شش متر در نواحي شمالي آن رسيده است و عمق متوسطي حدود سه متر دارد.
تالاب را مرغزاري وسيع در بر گرفته که مساحت آن حدود 700 هکتار برآورد شده است. اين مرغزار در ماه‌هاي ارديبهشت تا مهر که سطح آب تالاب رو به کاهش مي‌رود از اين هم وسيع‌تر مي‌شود.
اين ناحيه، آب و هوايي مرطوب با تابستان‌هاي معتدل و زمستان‌هاي سرد دارد و از نقاط ييلاقي چهارمحال و بختياري محسوب مي‌شود.
منابع تأمين کننده آب تالاب عمدتاً نزولات جوي و چشمه‌ها يا آبدهي نسبتاً بالاي منطقه از جمله چشمه سيبک، تنگ سياه، زوردگان، اورگان، ساکي آباد، گلوگرد است که در بخش غرب و جنوب تالاب قرار دارند، جريان‌هاي سطحي سهم اندکي در تأمين آب تالاب ايفا مي‌کنند.
از پاييز تا بهار هر ساله هزاران پرنده بومي و مهاجر در اين تالاب به سربرده و تخم گذاري مي‌کنند.
از انواع پرندگان دائمي يا مهاجري که در تالاب بين المللي شناسايي شده‌اند، مي‌توان به انواع مرغابي، غاز و اردک، آنقوت، چنگر، انواع حواصيل، لک لک سفيد، خروس کولي و فلامينگو اشاره کرد.
در تالاب بين المللي چغاخور غير از پرندگان ياد شده انواعي از آبزيان نيز زيست مي‌کنند که ماهي کپور و کولي از مهم‌ترين آن‌ها محسوب مي‌شوند، همچنين زيست نوعي ماهي از خانواده گامبوز و ماهي گورخري در اين مکان است.
دومين تالابي که بايد به آن اشاره کرد تالاب گندمان به عنوان يکي از آبگيرهاي حوزه آبريز آقبلاغ با فاصله‌اي نه چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوري که بخشي از آب خروجي تالاب چغاخور به اين تالاب سرازير مي شود.
اين تالاب در نزديکي شهر گندمان از شهرستان بروجن در ۷۰ کيلومتري شهرکرد قرار گرفته است. اين تالاب در ليست ۱۰ تالاب برتر پرنده نگري در ايران قرار دارد و در دفتر بين‌المللي تحقيقات پرندگان آبزي لندن ثبت شده است.
پوشش آب دائمي اين تالاب در حدود ۷۰۰ هکتار است و اطراف آن پوشيده از مرغزاري زيباست، رشته کوه چرو با ۳۵۰۰ متر ارتفاع از غرب تا جنوب اين تالاب کشيده شده است و انعکاس ارتفاعات آن در آب آرام تالاب گندمان جذابيت فوق العاده‌اي را به وجود آورده است.
چشمه‌هاي اطراف تالاب علاوه بر آن که مکان مناسب جهت گذران اوقات فراغت به شمار مي‌آيند، آب اين تالاب را نيز تامين مي کنند که از مهم‌ترين اين چشمه‌ها مي‌توان به جشمه نصيرآباد، گل‌گپ، چشمه بيدک و چشمه‌ستگان اشاره کرد، ديگر منابع تامين کننده آب تالاب نزولات جوي و رودخانه آقبلاغ است.
يکي ديگر از تالاب‌هاي مهم که بايد از آن نام برد تالاب سولقان (سولگان) است با بيش از هشت کيلومتر مربع مساحت در نزديکي گندمان واقع شده است.
تالاب سولقان با مساحتي حدود ۱۱۵ هکتار به دليل قرار گرفتن در ضلع جنوبي جاده چهارمحال و بختياري به خوزستان به لحاظ گردشگري و زيست محيطي از اهميت ويژه‌اي برخورداراست.
اين تالاب داراي اکوسيستم‌هاي زيبايي است و حضور عشاير و مهاجرت و زيست پرندگان مهاجر و رويش گل‌هاي رنگارنگ در برخي فصول سال زيبايي اين مکان را چند برابر کرده است و گردشگران زيادي را به خود جذب مي‌کند، تالاب از دو بخش شرقي و غربي تشکيل شده که تالاب غربي به ولگان نيز شناخته مي‌شود.
عمق آب تالاب در گذشته متجاوز از يک متر بود و به همين دليل محل مناسبي براي زندگي مرغان آبي بود و انواع مختلف پرندگان مهاجر را به خود جلب مي‌کرده است.
تالاب سولقان در زمان پر آبي يکي از مناطق ارزشمد زادآوري پرندگان آبزي به خصوص اردک‌ها بوده است، از انواع پرندگاني که در اين تالاب مورد شناسايي قرار گرفته‌اند مي‌توان به چنگر، يوزگنبي، قورقور و قزل غاز اشاره کرد.
تالاب علي‌آباد، چال تر و چال خشک است، ديگر تالاب‌هاي مهم استان چهارمحال و بختياري است.
تالاب هاي چال َتر، چال خشک و علي آباد به صورت زنجيروار از ضلع جنوبي شهرستان بروجن در امتداد کوه کلار به طرف غرب استقرار يافته است.
تالاب علي‌آباد از تالاب‌هاي شهرستان بروجن مي‌باشد که در 55 کيلومتري شهرکرد قرار دارد و محل زمستان‌گذراني پرندگاني همچون مرغابي، حواصيل و اگرت بوده، بر اساس ميزان بارش، عمق آب در اين تالاب از 10 تا 50 سانتي‌متر متغير است.
تالاب زيباي چال تر با وسعتي قريب به 157 هکتار در بين قلل سر به فلک کشيده کوه کلار قرار گرفته و گويي نگين فيروزه‌اي در ميان آسمان مي‌درخشد؛ اگر به شهر گندمان سفر کنيد و از آنجا به سمت روستاي سناجان حرکت کرده، از مردم با صفاي اين روستا که چندين خانوار بيش نيستند سوال کنيد، راه عشايري را به شما نشان مي‌دهند زيرا که اين راه به روستاي آورگان و تالاب چغاخور مي‌رسد اما کافي است 10 کيلومتر بيشتر مسير را طي کنيد و در سمت چپ جاده چشم اندازي زيبا از اين تالاب را خواهيد ديد که در فصل بهار چشم هر بيينده‌اي را نوازش مي‌دهد.
در جنوبي ترين نقطه اين تالاب در پاي ارتفاعات کوه کلار چشمه زيبائي است که سردترين آب منطقه را دارد چرا که با ذوب شدن برف‌ها در آفتاب تموز هيچ چيز و هيچ جاي زيباتر از اين منطقه را نخواهيد ديد؛ گويي قطعه اي از بهشت است.
در فصل بهار و حضور عشاير سخت‌کوش و کشاورزان منطقه برکت خاصي به اين محل داده است که بايد در آنجا باشي که دروصف نيايد.
از همه مهم‌تر با گذر از تپه‌هاي زيبا با مسافت قريب يک کيلومتر به تالاب ديگر مي‌رسيم؛ اما با نام «چال خشک»، که انسان به حيرت مي‌افتد که چگونه در يک شرايط اقليمي و شايد توپوگرافي يکسان تالابي آبدار و تالابي خشک قرار گرفته و به همين مضمون نام چال خشک را به خود گرفته است.
منبع : خبرگزاري ايسنا
