تاریخچه محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
پژوهشگران دربارهی کتیبه ای که در این محوطه باستانی قرار داد، اختلاف نظر دارند. برخی آن را آغاز ایلامی (این خط در حدود 2900 پیش از میلاد در شوش پدیدار شد و از طریق راههای بازرگانی به سرعت گسترش یافت که این خط اساسا خطی تصویری است که در آن هر تصویر معادل یک کلمه)د انسته و برخی دیگرآن را خط ایلامی نوشتاری (همه نوشتههایی که از این خط بر جای ماندهاند از آن یک شاه ایلامی هستند که در حدود سال 2250 پیش از میلاد در تمدن ایلام فرمانروایی داشته است.
مشخصات محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
محوطه باستانی کنار صندل جیرفت، بیش از 600 هکتار وسعت دارد. مورخان و باستان شناسان ایرانی با حفاریهای بسیار در حوضه هلیل رود و روستای کنار صندل متوجه شدند که گهواره تمدن خاور میانه بینالنهرین نیست، بلکه جیرفت است. آن ها با حفاری و پیدا کردن سنگهای صابونی در حوزهٔ هلیل رود موفق به اثبات نظریه شهر دقیانوس و کنار صندل شدند و آن را به ثبت ملی رساندند.
به علاوه اینکه، پیکره انسان نمای یک بت را پیدا کردند. طبق این نظریه شهری در کنار هلیل رود به مساحت ۴۰۰ کیلومتر مربع وجود داشته که حتی از تمدن بابل و بینالنهرین هم قدیمی تر بوده است که این با یافت بیش از ۴۰۰ شی گرانبها حاصل شد و پروژهٔ شهر دقیانوس و کنار صندل اولین تمدن در خاورمیانه به شمار رفت و به ثبت ملی رسید.
زمان مناسب بازدید محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
با توجه به وضعيت آب و هوايی استان كرمان، فصل های بهار و پاييز زمان مناسبی برای بازديد از اين جاذبه است.
ویژگیها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
بر پایه کاوشهای باستان شناختی، حوزه فرهنگی هلیل رود به طور کلی در طول هزارهی سوم از شکوفایی و رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است چنان که در محدوده این شهرستان بقایای یکی از نخستین شهرهای ساخته شده به دست بشر با تمام ویژگیهای یک شهر آن چنان که در ادبیات باستانشناسی مطرح است، شناسایی شده است و محدوده این شهر به طور دقیق مطابق است با روستای کنارصندل امروزی که در فاصله حدود پنج کیلومتری غرب شهر عنبرآباد و 30 کیلومتری جنوب شهر جیرفت واقع است.
پس از شش فصل پژوهش باستانشناسی میتوان چنین گفت که به نظر میرسد در طول هزاره سوم پیش از میلاد دو تپه جنوبی و شمالی کنارصندل، بخشهایی از شهر بزرگی به وسعت تقریبی دو تا سه کیلومتر بودهاند، شهر حدود 800 متر از محل کنار صندل جنوبی در جهت شرق تا بستر کنونی هلیلرود و 1400 متر به سمت شمال تا کنار صندل شمالی کشیده شده بود، همچنین وجود قطعات سفال نشان میدهد که شهر دست کم 800 متر به سمت غرب، یعنی تا ساحل بستر باستانی هلیل رود و دست کم 500 متر در جهت جنوب امتداد داشته است.
سیمای عمومی محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
پستی بلندی های مختلفی را این محوطه خواهید دید. سکوهایی که در این محوطه کشف شده ارتفاع های مختلفی دارند. از مشاهده آثار و بقایای دو سکوی باقیمانده میتوان گفت اندازه هر ضلع در سکوی اول یا سکوی زیرین در حدود 220 متر و در سکوی دوم در حدود 120 متر برآورد میشود، دو سکوی یاد شده به صورت مطبق بوده و بر روی هم قرار میگرفتند که این حالت مطبق بودن بنا در عکس هوایی به خوبی مشاهده میشود. در بخش فوقانی سکوی دوم آثار کوزههای دوره اسلامی دیده میشود که در زمان احداث موجب تخریب سکوی احتمالی سوم شده است که مجیدزاده این آثار را بقایای یک بنای بزرگ مذهبی و مربوط به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد میداند، هر چند تاریخگذاری قطعی بنا جای تأمل دارد اما با توجه به مواد فرهنگی بدست آمده نظیر قطعه سفالهای فراوانی که در کاوش بخشهای مختلف تپه به دست آمد میتوان گفت سفال تپه شمالی به لحاظ مشخصات ظاهری چون فرم و نقش متفاوت از سفال تپه جنوبی است، وجود قطعه سفالهای شاخص و شناخته شده دوره تاریخی حوزه که در کاوشهای باستانشناسی تپه شمالی کنار صندل به دست آمده است، احتمال تعلق این سازه عظیم را به عنوان یک بنای بزرگ مذهبی به دورههای تاریخی مطرح میکند.
شرایط استفاده محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
بهترین زمان سفر به کرمان و بازدید از این جاذبه باستانی، اوایل بهار و پاییز است.
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سانسها محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
سایر اطلاعات محوطه باستانی کنارصندل جیرفت (تپه کنار صندل)
روستای کنارصندل در فاصله حدود پنج کیلومتری غرب شهر عنبرآباد و 30 کیلومتری جنوب شهر جیرفت واقع شده است که کاوشهای باستان شناختی در محوطهی باستانی کنار صندل به سرپرستییوسف مجیدزاده، در تپههای جنوبی و شمالی کنارصندل، گورستان محطوط آباد در 800 متری شرق تپه جنوبی و گورستان قلعه کوچک در چهار کیلومتری شمال غرب روستای کنار صندل در روستای قلعه کوچک انجام شد.
در واقع در بسیاری از بخشهای ایران در این دوره بود که گورستانهای بزرگ و متمرکز بیرون از محلهای استقراری شکل گرفتند تا پیش از این اجساد زیر کف منازل مسکونی و یا در محدوده روستا دفن میشدند، بخش بزرگی از این گورستان را غارتگران میراث فرهنگی به ویرانی کامل کشیدهاند و صدها گودال در آن حفر کردهاند، کاوش در این گورستان به امید یافتن قطعات استخوان و دانههای ریزی که از چشم غارتگران پنهان مانده بود، آغاز شد و نتیجههای بسیار موفقیتآمیزی از جمله دهها مهرهی گردبند از سنگ لاجورد، فیروزه و طلا، قطعاتی از ظروف و مجسمههای مفرغی، قطعاتی از ظروف تزیینی از سنگ کلریت به دست آمد. دستیابی به این قطعات در مطالعات باستانشناختی این حوزهی فرهنگی اهمیت فراونی دارد و پاسخی است به آنهایی که در نوشتههای خود در انتصاب و تعلق ظروف بازیافتی به گورستانهای پیش از تاریخی و محوطههای باستانی جیرفت تردیدهایی ابزار داشتهاند.