مسجد جامع خرمشهر از قديم يکي از مراکز اصلي شهر خرمشهر بوده، به طوري که هنوز نيز اين مرکزيت را پس از پايان جنگ ايران و عراق و تخريب کامل شهر خرمشهر و بازسازي دوباره آن حفظ کرده و به نماد مقاومت و ايستادگي مردم خرمشهر در زمان محاصره و اشغال اين شهر تبديل شده است.
پس از آغاز جنگ تحمیلی شهر خرمشهر به دلیل نزدیک بودن به مرز شلمچه، یکی از اولین نقاطی بود که مورد حمله ارتش بعثی عراق قرار گرفت.
مدافعان این شهر که اغلب از مردم بومی و تعدادی دانشجو بودند، توانستند با حداقل امکانات نظامی به فرماندهی محمد جهان آرا که در آن زمان فرماندهی سپاه پاسداران خرمشهر را بر عهده داشت با سلاحهای سبک خود و با استفاده از موقعیت آشنایی با منطقه، مدت ۳۵ روز در مقابل ارتش عراق مقاومت کنند و سرانجام در تاریخ ۴ آبان ۱۳۵۹ آخرین مدافعان شهر نیز به خاطر فشار زیاد ارتش بعثی عراق و کمبود سلاح و تجهیزات مجبور به عقب نشینی از شهر گردیدند.