مشخصات مسجد جامع نیشابور
مسجد جامع نیشابور چهار ایوانی دارای ۳ مدخل و بدون مناره و گنبد است که در سمت شمال، شرق و غرب مسجد قرار دارند و مسجد را به محلات قدیمی شهر ارتباط می دهند. بر روی دو پایه ایوان ورودی مسجد دو قطعه سنگ دارای کتیبه با تاریخ ۱۰۲۱ هجری قمری نصب شده است.
تاریخچه مسجد جامع نیشابور
تاسیس و بازسازیمسجد جامع نیشابور بر اساس کتیبه تاریخی آن که بر روی ایوان جنوبی نصب شده، در سال ۸۹۹ شمسی (۱۴۹۳ میلادی) با تلاش پهلوان علی کرخی فرزند بایزید، عصر سلطان حسین بایقرا، در دوره تیموریان در شهر نیشابور بنا شد. بر اساس کتیبه بالای محراب ‚ در دوره شاه عباس صفوی بازسازی شدهاست. و بار دیگر در سال ۱۱۲۶ ه. ق توسط عباسقلی خان بیات - حاکم نیشابور - تعمیر و بازسازی شدهاست.
ویژگی های بنای کنونی مسجد با نقشه دو ایوانی دارای چهار شبستان در جهات مختلف و سه در در ضلع شمالی‚ شرقی و غربی است و مساحت کل آن حدود ۷۰۸۳ و زیر بنای آن ۴۳۷۷ متر مربع است ورودی اصلی مسجد از جانب شمال و پشت ایوان شمالی است. این ورودی از بیرون دارای سردری با تزیینات مقرنس کاری است که ساختمان آن مربوط به تعمیرات دورههای بعدی است. بر دو طرف این سر در ‚ دو سنگ نبشته از شاه عباس اول مورخ ۱۰۲۱ ه. ق و متضمن فرامینی نصب شدهاست. بعد از این ورودی ‚ هشتی واقع شده که در سمت چپ آن‚ قبر بانی بنا درون زیر زمینی قرار دارد و صحن مسجد به ابعاد ۵۹-۴۵ متر در وسط دارای حوض آب و در جانب شمال و جنوب ‚ ایوان و در جهات دیگر‚ رواق و شبستان است.
ویژگیها مسجد جامع نیشابور
مطالعه ساخت دیوارهای ایوان جنوبی و ارتباط آنها با شبستانهای مجاور ‚ حکایت از چند مرحله ساختمانی دارد در چهار جهت مسجد ‚ شبستانهایی با ستونها و سقفهای ضربی آجری قرار دارد که علی رغم تعمیرات و بازسازیها ‚ اصالت خود را حفظ کردند. شبستانهای مجاور دیوار جنوبی ‚ در طرف راست ‚ شش دهانه در عرض و چهار دهانه به موازات ایوان دارند‚ با این تفاوت که دهانههای شبستان سمت چپ بسیار بزرگتر از دیگری است.
ابعاد پایه طاقها در همه جای مسجد یکسان نیست. بر روی این پایهها ‚ قوسهایی با آجرچینی جناغی و بر روی آنها طاقهای گنبدی قرار گرفته که در میان آن ها حداقل یک نمونه از طاق بخش بخشی با باریکههای متقاطع (کاربندی) وجود دارد. ظاهرا بقیه طاقها همگی مربوط به دوره پس از تیموری هستند. نمای شبستانها از طرف صحن بازسازی شده و فاقد اصالت تاریخی و هنری است.
سایر اطلاعات مسجد جامع نیشابور
بهتر است بدانید که نام مسجد جامع نیشابور به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.